Carrageenan – czy popularny dodatek do żywności wpływa na nasze zdrowie metaboliczne?
Nowe badania przeprowadzone przez naukowców z Uniwersyteckiego Szpitala w Tybindze wzbudziły poważne wątpliwości dotyczące bezpieczeństwa jednego z powszechnie stosowanych dodatków do żywności – karagenianu (E407). Ten pochodzący z wodorostów środek zagęszczający, stosowany w produktach mlecznych, mięsnych i wielu innych, okazuje się mieć potencjalnie negatywny wpływ na przepuszczalność jelit oraz wrażliwość na insulinę, szczególnie u osób z wyższą masą ciała.
—
Karagenian – od stołu do naukowego laboratorium
Karagenian, znany również jako E407, od dekad jest wykorzystywany w przemyśle spożywczym jako zagęszczacz i stabilizator. Od lat 70. jego przeciętne dzienne spożycie wzrosło z 45 mg do ponad 250 mg, co czyni go jednym z najczęściej konsumowanych dodatków. Nowe badania, opublikowane w prestiżowym czasopiśmie BMC Medicine, przynoszą jednak dowody, które mogą zmienić sposób, w jaki postrzegamy bezpieczeństwo tej substancji.
W ramach badania naukowcy przeprowadzili randomizowaną i podwójnie ślepą próbę, w której udział wzięło 20 zdrowych mężczyzn. Każdy z uczestników brał udział w dwóch dwutygodniowych cyklach spożywania karagenianu, oddzielonych okresem wypłukania (washout). Celem było sprawdzenie, jak dodatek wpływa na wrażliwość na insulinę oraz zdrowie jelit.
—
Wpływ karagenianu na zdrowie metaboliczne
Wyniki eksperymentu wskazują, że karagenian może zwiększać przepuszczalność jelit, co stanowi poważne zagrożenie dla integralności bariery jelitowej. U osób z wyższą masą ciała zaobserwowano dodatkowo zmniejszenie skuteczności insuliny w wątrobie, podwyższony poziom markerów zapalnych we krwi oraz potencjalne objawy stanu zapalnego w podwzgórzu – kluczowym obszarze mózgu odpowiedzialnym za regulację metabolizmu.
Dr Robert Wagner, współautor badania, wyjaśnia: „Nasze badania wskazują, że spożywanie karagenianu może, podobnie jak w badaniach na zwierzętach, osłabić funkcję bariery jelitowej. W dłuższej perspektywie może to prowadzić do rozwoju chorób zapalnych i metabolicznych.”
—
Mechanizmy działania karagenianu
Aby lepiej zrozumieć skutki spożywania E407, badacze zastosowali zaawansowane techniki pomiarowe, takie jak klamry hiperinsulinowo-euglikemiczne (służące do oceny wrażliwości na insulinę) oraz obrazowanie mózgu, które umożliwiło zbadanie potencjalnego stanu zapalnego w podwzgórzu. Techniki te dały wgląd w zmiany na poziomie komórkowym i narządowym, które mogą być wywołane przez karagenian.
Co istotne, odkrycia te są zgodne z wcześniejszymi badaniami prowadzonymi na zwierzętach, które wykazały, że E407 może zwiększać nietolerancję glukozy i nasilać negatywne skutki diety wysokotłuszczowej. W przypadku zdrowych uczestników o prawidłowej masie ciała, skutki spożycia karagenianu były mniej widoczne, jednak wciąż stanowią potencjalne zagrożenie dla zdrowia metabolicznego w dłuższej perspektywie.
—
Czy karagenian jest bezpieczny?
Choć większość zdrowych osób może tolerować karagenian w krótkim okresie, wyniki badań wskazują, że osoby z wyższą masą ciała mogą być bardziej podatne na jego negatywne skutki. Wzrost przepuszczalności jelit, stany zapalne oraz zmniejszona efektywność insuliny w wątrobie to zmiany, które mogą zwiększać ryzyko rozwoju cukrzycy typu 2 oraz innych chorób metabolicznych.
Wnioski z tego badania sugerują, że obecne standardy oceny bezpieczeństwa dodatków do żywności mogą wymagać rewizji. Badania powinny brać pod uwagę różne grupy populacyjne, a nie tylko przeciętnych konsumentów, ponieważ skutki zdrowotne dodatków takich jak karagenian mogą się znacznie różnić w zależności od masy ciała, wieku czy stylu życia.
—
Warto wiedzieć – słowniczek pojęć
– Karagenian (E407) – dodatek spożywczy pochodzenia naturalnego uzyskiwany z wodorostów, powszechnie stosowany jako zagęszczacz i stabilizator.
– Wrażliwość na insulinę – zdolność organizmu do efektywnej reakcji na insulinę; zmniejszona wrażliwość może prowadzić do zaburzeń regulacji poziomu cukru we krwi.
– Przepuszczalność jelit – zdolność jelit do kontrolowania przepływu substancji przez ich ściany, której zaburzenie może prowadzić do stanów zapalnych.
—
Co dalej z karagenianem?
Ostatnie odkrycia rzucają nowe światło na potencjalne zagrożenia związane z powszechnym stosowaniem E407. Choć nie ma jeszcze jednoznacznych dowodów na to, że karagenian wywołuje poważne problemy zdrowotne u wszystkich konsumentów, osoby o podwyższonym ryzyku metabolicznym powinny zachować ostrożność i rozważyć ograniczenie spożycia produktów zawierających ten dodatek.
Z perspektywy konsumenta kluczowe pozostaje świadome podejście do wyboru żywności. Czytanie etykiet oraz unikanie wysoko przetworzonych produktów może pomóc zmniejszyć narażenie na potencjalnie szkodliwe substancje, takie jak karagenian. Zdrowie metaboliczne jest cennym zasobem, o który warto dbać każdego dnia.
