Jakość snu a zdrowie mózgu w średnim wieku – nowa analiza
Wyniki najnowszych badań opublikowanych w prestiżowym czasopiśmie Neurology (23 października 2024) wskazują, że osoby wczesnego średniego wieku, które mają problemy ze snem, mogą wykazywać więcej symptomów pogorszenia zdrowia mózgu w późniejszym życiu. Choć badanie nie dowodzi, że zła jakość snu bezpośrednio przyspiesza proces starzenia się mózgu, wyraźnie wykazano związek między tymi dwoma czynnikami.
Związek między snem a starzeniem się mózgu
Problemy ze snem, takie jak trudności z zasypianiem lub utrzymaniem snu, były już wcześniej wiązane z pogorszeniem zdolności poznawczych oraz pamięci w starszym wieku. Osoby zmagające się z takimi zaburzeniami są bardziej narażone na rozwój demencji. Jak wyjaśnia autorka badania, Clémence Cavaillès z Uniwersytetu Kalifornijskiego w San Francisco, ich analiza sugeruje, że słaba jakość snu w średnim wieku może być powiązana z przyspieszeniem starzenia się mózgu nawet o trzy lata.
Przebieg badania
W badaniu wzięło udział 589 osób, które na początku miały średnio 40 lat. Uczestnicy zostali poproszeni o wypełnienie ankiet dotyczących jakości snu zarówno na początku badania, jak i pięć lat później. Piętnaście lat po rozpoczęciu badania przeprowadzono również skany mózgu uczestników, aby ocenić stan ich mózgu w kontekście wieku.
Naukowcy analizowali odpowiedzi uczestników na pytania dotyczące ich nawyków związanych ze snem, m.in. „Czy zwykle masz trudności z zasypianiem?”, „Czy budzisz się kilkukrotnie w nocy?” oraz „Czy często budzisz się za wcześnie?”. Na tej podstawie oceniono sześć charakterystycznych problemów związanych ze snem: krótki czas snu, niska jakość snu, trudności z zasypianiem, trudności z utrzymaniem snu, budzenie się wcześnie rano oraz senność w ciągu dnia.
Grupy uczestników i wyniki analiz
Uczestników podzielono na trzy grupy w zależności od liczby problemów związanych ze snem. Grupa o niskiej liczbie problemów miała nie więcej niż jeden problem, grupa średnia miała dwa do trzech problemów, a grupa wysoka więcej niż trzy. Na początku badania około 70% uczestników należało do grupy niskiej, 22% do średniej, a 8% do grupy wysokiej.
Analiza skanów mózgu wykazała, że osoby z grupy średniej miały średnio mózg „starszy” o 1,6 roku w porównaniu do osób z grupy niskiej, natomiast w grupie wysokiej różnica ta wynosiła nawet 2,6 roku.
Długotrwałe skutki słabego snu
Najsilniejszy wpływ na przyspieszone starzenie mózgu miały takie problemy ze snem, jak niska jakość snu, trudności z zasypianiem, problemy z utrzymaniem snu oraz wczesne budzenie się, zwłaszcza jeśli te problemy utrzymywały się przez co najmniej pięć lat.
Według dr Kristine Yaffe z Uniwersytetu Kalifornijskiego w San Francisco, współautorki badania, wyniki te podkreślają jak ważne jest dbanie o jakość snu już we wczesnym wieku średnim w celu zachowania zdrowia mózgu na starość. „Zalecamy utrzymywanie regularnego harmonogramu snu, regularną aktywność fizyczną, unikanie kofeiny i alkoholu przed snem oraz stosowanie technik relaksacyjnych” – podkreśla Yaffe. Zwraca również uwagę na potrzebę dalszych badań, które mogłyby pomóc w odkrywaniu nowych metod poprawy jakości snu oraz badaniu wpływu snu na zdrowie mózgu u młodszych osób.
Ograniczenia badania
Warto jednak zaznaczyć, że badanie miało pewne ograniczenia. Przede wszystkim uczestnicy sami zgłaszali swoje problemy ze snem, co może skutkować pewnymi nieścisłościami w ocenie ich faktycznej jakości snu. Jednak mimo tego, badanie dostarcza istotnych wniosków na temat związku między snem a zdrowiem mózgu.
Badanie zostało sfinansowane przez National Institute on Aging, co potwierdza znaczenie tego rodzaju badań dla przyszłych analiz starzenia się i zdrowia mózgu.
