W miarę jak świat stopniowo wychodzi z pandemii COVID-19 i koncentruje się na jej długofalowych skutkach, naukowcy odkrywają, że wirus SARS-CoV-2 może mieć poważne konsekwencje dla zdrowia wzroku. Najnowsze badania wskazują, że infekcja tym wirusem może uszkadzać kluczowe komórki odpowiedzialne za utrzymanie zdrowia siatkówki, co może potencjalnie przyspieszać rozwój chorób oczu związanych z wiekiem, takich jak zwyrodnienie plamki żółtej (AMD).
Wpływ SARS-CoV-2 na komórki siatkówki
Badania przeprowadzone przez naukowców z Uniwersytetu Kalifornijskiego w Los Angeles, kierowane przez Nan Hultgren i Davida Williamsa, wykazały, że SARS-CoV-2 infekuje i uszkadza nabłonek barwnikowy siatkówki (RPE). Jest to warstwa komórek, która odgrywa kluczową rolę w utrzymaniu prawidłowego funkcjonowania fotoreceptorów – komórek odpowiedzialnych za odbieranie światła w oku. RPE odżywia te komórki i zapewnia ich regenerację, co jest kluczowe dla utrzymania ostrego wzroku.
Odkrycie to opierało się na badaniach prowadzonych zarówno na modelach mysich, jak i w hodowlach ludzkich komórek. Wyniki sugerują, że infekcja SARS-CoV-2 wywołuje odpowiedź prozapalną w komórkach RPE, która obejmuje aktywację układu dopełniacza oraz zwiększenie produkcji i wydzielania cytokin zapalnych. Zjawiska te są znane jako czynniki przyspieszające rozwój AMD, co prowadzi do wniosku, że COVID-19 może nie tylko wywoływać bieżące problemy zdrowotne, ale również nasilać ryzyko długoterminowych komplikacji okulistycznych.
Wirus i długofalowe uszkodzenia
Jednym z najbardziej niepokojących odkryć było stwierdzenie, że SARS-CoV-2 może wpływać na funkcje RPE nawet wtedy, gdy tylko niewielka liczba komórek wykazuje aktywną infekcję. Wirus powoduje rozległe zapalenie w warstwie siatkówki, co może prowadzić do uszkodzenia bariery krew-siatkówka – kluczowego mechanizmu chroniącego oko przed szkodliwymi czynnikami zewnętrznymi. Co więcej, zakłóca proces recyklingu składników fotoreceptorów, kluczowych dla utrzymania funkcji widzenia.
Badania wykazały również różnice w sposobie, w jaki różne warianty SARS-CoV-2 wpływają na komórki RPE. Podczas gdy pierwotny szczep wirusa powodował szybkie, ale krótkotrwałe zapalenie, wariant Omikron charakteryzował się opóźnioną, lecz dłużej trwającą reakcją zapalną. Ten drugi scenariusz może prowadzić do bardziej poważnych następstw w dłuższej perspektywie czasowej.
Mechanizmy uszkodzenia komórkowego
Naukowcy zidentyfikowali konkretne białka wirusa, które zakłócają normalne funkcjonowanie komórek RPE. Nawet pojedyncze białka wirusowe mogą powodować zmiany w komórkach, czyniąc je bardziej podatnymi na stres i uszkodzenia. Co istotne, te zmiany przypominają wczesne etapy zwyrodnienia plamki żółtej, co dodatkowo potwierdza związek między infekcją COVID-19 a przyspieszonym rozwojem AMD.
Co to oznacza dla zdrowia publicznego?
Choć badania te są na razie w początkowej fazie, ich wyniki mają potencjalnie istotne implikacje dla zdrowia publicznego. Świadomość, że infekcja SARS-CoV-2 może mieć długofalowe skutki dla zdrowia oczu, zwłaszcza w grupie osób starszych, jest kluczowa. Wskazuje to na konieczność dalszych badań oraz monitorowania zdrowia wzroku u osób, które przeszły COVID-19, zwłaszcza w przypadku zakażeń wariantami wirusa charakteryzującymi się wydłużoną reakcją zapalną.
Słowniczek
- Nabłonek barwnikowy siatkówki (RPE)
- Warstwa komórek w siatkówce oka odpowiedzialna za odżywianie fotoreceptorów oraz utrzymanie bariery krew-siatkówka.
- Zwyrodnienie plamki żółtej (AMD)
- Jedna z głównych przyczyn utraty wzroku u osób starszych, wynikająca z degeneracji centralnej części siatkówki.
- Aktywacja układu dopełniacza
- Element odpowiedzi immunologicznej, który pomaga zwalczać infekcje, ale przy nadmiernej aktywności może prowadzić do uszkodzenia tkanek.
Podsumowanie
Odkrycia te stanowią kolejny krok w zrozumieniu długoterminowych skutków pandemii COVID-19. Dają również impuls do dalszych badań mających na celu ochronę zdrowia wzroku oraz opracowanie nowych terapii dla osób zagrożonych chorobami okulistycznymi. Jedno jest pewne – wpływ SARS-CoV-2 na organizm ludzki wykracza poza pierwotne objawy zakażenia, a jego konsekwencje mogą ujawniać się przez wiele lat.
