Czy kiedykolwiek zdarzyło Ci się przeczytać o jakimś naukowym odkryciu i poczuć, że tekst jest napisany w zupełnie obcym języku? Jeśli tak, nie jesteś sam. Dla wielu osób naukowe artykuły publikowane w specjalistycznych czasopismach są trudne do zrozumienia, głównie ze względu na skomplikowany język pełen terminologii branżowej.
W czasach, gdy naukowa wiedza staje się podstawą świadomego podejmowania decyzji, zdolność do jasnego przekazywania i rozumienia trudnych treści jest ważniejsza niż kiedykolwiek. Niestety, poziom zaufania do nauki od lat spada, a jednym z powodów może być właśnie trudność w zrozumieniu specjalistycznego języka. Jak więc można to poprawić?
Rola sztucznej inteligencji w upraszczaniu komunikacji naukowej
Profesor David Markowitz z Uniwersytetu Stanu Michigan postanowił zbadać możliwości sztucznej inteligencji (AI) w upraszczaniu komunikacji naukowej. Wyniki jego badań są bardzo obiecujące – wykorzystanie AI do tworzenia prostych podsumowań naukowych może pomóc odbudować zaufanie społeczeństwa do naukowców i jednocześnie zwiększyć zaangażowanie w kwestie naukowe. Upraszczając język, sztuczna inteligencja sprawia, że skomplikowane treści stają się dostępne nawet dla osób niemających specjalistycznej wiedzy.
To zaufanie ma kluczowe znaczenie, ponieważ nauka odgrywa ważną rolę w codziennych wyborach – od decyzji dotyczących zdrowia po wybór odpowiedniej diety. Jeżeli społeczeństwo lepiej rozumie naukowe podstawy podejmowanych decyzji, rośnie nie tylko ich świadomość, ale także szacunek do pracy badaczy.
Wpływ AI na zrozumienie nauki przez społeczeństwo
W badaniu opublikowanym w czasopiśmie PNAS Nexus Markowitz przetestował działanie jednego z popularnych modeli językowych, GPT-4, opracowanego przez OpenAI. AI zostało wykorzystane do tworzenia prostych podsumowań artykułów naukowych, nazywanych „oświadczeniami o znaczeniu”. Takie teksty charakteryzowały się niższym poziomem złożoności, co oceniono za pomocą wskaźnika czytelności, oraz bardziej przystępnym językiem, np. preferowano słowo „praca” zamiast „zawód”.
Eksperyment wykazał, że osoby czytające podsumowania wygenerowane przez AI znacznie lepiej rozumiały omawiane zagadnienia naukowe i były w stanie dokładniej odtworzyć treść niż osoby, które zapoznały się z tekstami napisanymi przez ludzi. Co ciekawe, uczestnicy eksperymentu, nie wiedząc, kto napisał dane podsumowanie, często zakładali, że bardziej złożone teksty zostały stworzone przez AI, a te prostsze – przez ludzi.
Zaufanie do naukowców i wpływ prostego języka
Uproszczone teksty wpłynęły nie tylko na zrozumienie nauki, lecz także na postrzeganie samych naukowców. Uczestnicy badania oceniali naukowców, których prace opisano prostym językiem, jako bardziej wiarygodnych i godnych zaufania niż tych, których badania przedstawiono w sposób bardziej skomplikowany.
To odkrycie jest niezwykle istotne w kontekście komunikacji naukowej. Skoro prostszy język zwiększa wiarygodność i zrozumienie, pojawia się pytanie, czy badacze powinni częściej stosować takie podejście. Chociaż AI okazała się skuteczna w upraszczaniu tekstów, nic nie stoi na przeszkodzie, by naukowcy sami zmniejszali ilość żargonu w swojej pracy.
Wyzwania i etyka w wykorzystaniu AI
Mimo licznych korzyści wynikających z zastosowania AI w komunikacji naukowej, istnieją również pewne wyzwania i kwestie etyczne. Nadmierne uproszczenie tekstu może prowadzić do utraty istotnych niuansów, co z kolei może wywołać niewłaściwe interpretacje. Istnieje także ryzyko błędów, jeśli generowane treści nie zostaną dokładnie zweryfikowane. Dlatego kluczowe jest, aby odbiorcy wiedzieli, kiedy AI została wykorzystana do stworzenia tekstu, co zwiększy przejrzystość i pozwoli uniknąć potencjalnych uprzedzeń.
AI z pewnością ma ogromny potencjał w zwiększaniu dostępności wiedzy naukowej. Jednak równie ważne jest, aby naukowcy pracowali nad jasnością swojego przekazu. Warto dążyć do komunikacji, która nie tylko upraszcza, ale także angażuje i inspiruje społeczeństwo do pogłębiania wiedzy naukowej.
Uniwersytet Stanu Michigan, który od ponad 165 lat jest liderem w badaniach i edukacji, kontynuuje swoje wysiłki na rzecz tworzenia lepszego, bezpieczniejszego i zdrowszego świata. Dzięki takim inicjatywom, jak badania nad rolą AI w komunikacji, otwiera nowe możliwości dla nauki i społeczeństwa.
