Badania nad bezpieczeństwem paracetamolu u osób starszych: nowe spojrzenie na popularny lek
Nowe badania przeprowadzone przez naukowców z Uniwersytetu Nottingham odkrywają nowe oblicze dobrze znanego leku — paracetamolu. Wyniki wskazują, że wielokrotne stosowanie tego środka przeciwbólowego przez osoby w wieku 65 lat i starsze może wiązać się z podwyższonym ryzykiem wystąpienia powikłań żołądkowo-jelitowych, sercowo-naczyniowych oraz nerkowych. To odkrycie rzuca światło na potencjalne zagrożenia wynikające z długoterminowego stosowania paracetamolu i skłania do przemyślenia jego roli w leczeniu przewlekłych dolegliwości bólowych.
Badanie, którego wyniki opublikowano w czasopiśmie Arthritis Care and Research, podkreśla konieczność ostrożnego podejścia do stosowania paracetamolu u osób starszych, zwłaszcza w przypadku leczenia chorób przewlekłych, takich jak choroba zwyrodnieniowa stawów. Profesor Weiya Zhang, kierownik badania z Centrum Badań Biomedycznych NIHR przy Uniwersytecie Nottingham, zwraca uwagę, że paracetamol, choć przez lata uważany za bezpieczny wybór jako lek pierwszego rzutu, w przypadku osób starszych może stanowić istotne zagrożenie.
Długotrwałe stosowanie paracetamolu — co mówią liczby?
Badanie objęło analizę danych z Clinical Practice Research Datalink-Gold, obejmującą lata 1998–2018. W grupie uczestników znalazło się 180 483 osób w wieku 65 lat i powyżej, które miały co najmniej dwie recepty na paracetamol w okresie sześciu miesięcy. Średnia wieku wynosiła 75 lat. Wyniki tej grupy porównano ze zdrowotnymi wynikami 402 478 osób w tym samym wieku, które nigdy nie stosowały paracetamolu w sposób regularny.
Analiza wykazała, że długotrwałe stosowanie paracetamolu wiąże się z istotnym wzrostem ryzyka poważnych komplikacji zdrowotnych. W szczególności zaobserwowano zwiększoną zapadalność na choroby takie jak wrzody żołądka (choroba wrzodowa), niewydolność serca, nadciśnienie tętnicze oraz przewlekła choroba nerek. To alarmujące dane, które każą zastanowić się nad obecnymi wytycznymi dotyczącymi stosowania tego leku.
Potrzeba przemyślenia strategii leczenia
Profesor Zhang zwraca uwagę, że choć paracetamol był przez dekady rekomendowany jako relatywnie bezpieczny wybór dla osób starszych zmagających się z bólem, nowe dowody skłaniają do zmiany tej perspektywy. Mówi: „Biorąc pod uwagę minimalny efekt przeciwbólowy w przypadku długoterminowego stosowania, wykorzystanie paracetamolu jako podstawowego leku przeciwbólowego w leczeniu schorzeń takich jak choroba zwyrodnieniowa stawów wymaga ponownego przemyślenia”.
Podkreślił również potrzebę dalszych badań, które potwierdzą wyniki już uzyskane. Jednak na obecnym etapie badania te mogą stanowić istotny sygnał ostrzegawczy dla lekarzy, pacjentów i polityki zdrowotnej. Wskazują bowiem na potrzebę rozważenia alternatywnych terapii bólowych, które mogą być bardziej dostosowane i bezpieczne dla grupy osób o zwiększonym ryzyku związanym z wiekiem.
Co dalej?
Odkrycie naukowców z Nottingham może wpłynąć na przyszłe wytyczne dotyczące leczenia bólu u osób starszych. Stosowanie leków takich jak paracetamol w tej grupie wiekowej wymaga szczególnej ostrożności, a także indywidualnego podejścia do pacjenta. Pojawia się również pytanie, czy leki przeciwbólowe alternatywne, takie jak niesteroidowe leki przeciwzapalne (NLPZ) lub nowe terapie farmakologiczne, mogą zapewnić bardziej korzystny profil bezpieczeństwa dla starszej populacji.
Podsumowując, wyniki badania stanowią ważne przypomnienie, że nawet powszechnie stosowane leki o ugruntowanej reputacji mogą stanowić ryzyko dla określonych grup pacjentów w specyficznych sytuacjach. W obliczu starzejącej się populacji i rosnącej liczby osób cierpiących na przewlekłe dolegliwości bólowe, odpowiedzialne podejście do leczenia jest kluczowe dla zapewnienia jakości życia pacjentów.
