Badania dotyczące długiego COVID-u zyskują coraz większe znaczenie, biorąc pod uwagę jego wpływ na zdrowie publiczne i życie osób, które przeszły infekcję SARS-CoV-2. Nowy indeks badawczy na 2024 rok, opracowany w ramach projektu RECOVER-Adult, wprowadza istotne zmiany w podejściu do klasyfikacji objawów oraz progów diagnostycznych, co pomoże lepiej zrozumieć tę złożoną jednostkę chorobową.
Co to jest długi COVID?
Długi COVID to złożony i heterogeniczny zespół objawów, które utrzymują się przez co najmniej trzy miesiące po ostrej infekcji SARS-CoV-2. Charakteryzuje go szeroki wachlarz objawów, które mogą obejmować zarówno problemy fizyczne, jak i neurologiczne czy psychiczne. Definicja ta została ustalona przez Narodowe Akademie Nauk, Inżynierii i Medycyny (NASEM) i jest na tyle ogólna, że nie wyklucza żadnych symptomów ani warunków zdrowotnych.
Wyzwaniem pozostaje jednak brak usystematyzowanego indeksu badawczego, który mógłby pomóc w określaniu biomarkerów oraz potencjalnych terapii. Objawy długiego COVID-u są często niespecyficzne, a przebieg choroby zmienny, co utrudnia jednoznaczną klasyfikację i diagnozę. Właśnie dlatego zaktualizowane kryteria badawcze na 2024 rok stanowią krok naprzód w tej dziedzinie.
Projekt i analiza badań
Zaktualizowany indeks badawczy opiera się na danych zebranych od 13,647 uczestników badania RECOVER-Adult. Spośród nich 11,743 miało udokumentowane zakażenie SARS-CoV-2, natomiast 1,904 osób nie przebyło COVID-19. Uczestnicy badania byli rekrutowani z 83 lokalizacji w Stanach Zjednoczonych oraz Portoryko. Kluczowym wymogiem było to, aby badani wzięli udział w przynajmniej jednej wizycie 4,5 miesiąca po pierwszym zakażeniu wirusem SARS-CoV-2 lub później, przy czym wykluczono wyniki zebrane w ciągu 30 dni od ponownego zakażenia.
Podczas analizy zastosowano metodę regresji LASSO, która umożliwia przypisywanie wartości punktowych dla określonych objawów. Suma tych punktów pozwoliła na określenie wskaźnika badawczego długiego COVID-u na poziomie uczestnika badania. Następnie ustalono próg diagnostyczny w celu minimalizacji ryzyka fałszywie pozytywnych wyników, co pozwoliło podzielić uczestników na dwie kategorie – osoby z wysokim prawdopodobieństwem wystąpienia długiego COVID-u i osoby z możliwym długim COVID-em.
Najnowsze zmiany w indeksie na 2024 rok
W zaktualizowanym indeksie na 2024 rok uwzględniono 12 kluczowych objawów, takich jak zmęczenie, mgła mózgowa, zawroty głowy, kołatanie serca, zmiany węchu i smaku, kaszel przewlekły, ból w klatce piersiowej, bezdech senny oraz pragnienie. Usunięto natomiast trzy symptomy, które znajdowały się w indeksie z 2023 roku: zaburzenia seksualne, problemy przewodu pokarmowego i ruchy mimowolne.
Optymalny próg indeksu dla wyraźnie zaznaczonego długiego COVID-u wynosi obecnie 11 punktów lub więcej. Przy zastosowaniu tego progu 20% badanych z wcześniejszą infekcją SARS-CoV-2 i 4% osób, które nigdy nie chorowały na COVID-19, zostało zaklasyfikowanych jako osoby prawdopodobnie dotknięte długim COVID-em. Jednocześnie nowa klasyfikacja wprowadziła kategorię „możliwego długiego COVID-u”, co pozwala na bardziej elastyczne podejście do diagnozowania.
Podtypy objawów długiego COVID-u
Nowy model pozwolił na identyfikację pięciu podstawowych podtypów długiego COVID-u, które różnią się dominującymi objawami:
1. Podtyp pierwszy – główną cechą są zmiany węchu i smaku.
2. Podtyp drugi – dominuje przewlekły kaszel.
3. Podtyp trzeci – kluczowe objawy to mgła mózgowa.
4. Podtyp czwarty – charakterystyczne są kołatanie serca.
5. Podtyp piąty – najbardziej złożony, obejmuje objawy multisystemowe, takie jak bóle po wysiłku, zawroty głowy oraz problemy żołądkowo-jelitowe.
Warto zauważyć, że osoby z podtypem piątym częściej odczuwały pogorszenie jakości życia, zdrowia fizycznego oraz codziennych funkcji w porównaniu do osób z innymi podtypami.
Znaczenie wyników badania
Nowy indeks z roku 2024 wprowadza większą precyzję w diagnostyce oraz klasyfikacji osób dotkniętych długim COVID-em. Jego zalety to ulepszona kategoryzacja objawów, większa specyficzność symptomatyczna oraz identyfikacja pięciu wyraźnych podtypów choroby. Wprowadzenie takich narzędzi badawczych ma kluczowe znaczenie dla dalszego postępu w badaniach nad długim COVID-em, rozwoju odpowiednich terapii oraz lepszego zrozumienia długoterminowych skutków pandemii SARS-CoV-2.
