Badania ujawniają związek między różnorodnością mikrobiomu jelitowego a wariantami genetycznymi u pacjentów z chorobą zapalną jelit (IBD) a zwiększonym ryzykiem wystąpienia zaburzeń psychicznych. To odkrycie wskazuje na potencjalne biomarkery i cele terapeutyczne, które mogą pomóc w leczeniu tych współwystępujących schorzeń.
Tło badań
Choroba zapalna jelit (IBD), w tym wrzodziejące zapalenie jelita grubego (UC) i choroba Crohna (CD), to przewlekłe stany zapalne jelit, które znacznie pogarszają jakość życia pacjentów. Wpływ na rozwój IBD mają różne czynniki, takie jak warianty genetyczne, zaburzenia układu odpornościowego, dysbioza jelitowa oraz czynniki środowiskowe.
Co istotne, pacjenci z IBD są znacznie bardziej narażeni na rozwój zaburzeń psychicznych, takich jak lęk i depresja. Badania sugerują, że te zaburzenia mogą nasilać się wraz z postępem choroby. Najnowsze odkrycia pokazują, że choroby psychiczne i IBD mogą dzielić wspólne szlaki molekularne, co wskazuje na istnienie tzw. osi jelito-mózg. Badania nad mikrobiomem jelitowym ujawniają unikalne profile bakteryjne u pacjentów z IBD, którzy cierpią na zaburzenia psychiczne, co sugeruje, że dysbioza jelitowa może odgrywać kluczową rolę w tej zależności.
Dodatkowo, badania genetyczne wykazują słabą, ale istotną korelację między IBD a zaburzeniami psychicznymi, co może być związane z pewnymi wspólnymi wariantami genetycznymi, które wpływają zarówno na funkcjonowanie jelit, jak i mózgu.
Cel i metodyka badań
W badaniu z udziałem 507 pacjentów z IBD (290 z wrzodziejącym zapaleniem jelita grubego i 217 z chorobą Crohna) oraz 75 zdrowych osób kontrolnych, przeprowadzonym w Korei w latach 2018-2022, naukowcy analizowali dane genetyczne oraz mikrobiom jelitowy uczestników. Do oceny stanu psychicznego pacjentów wykorzystano skalę lęku i depresji szpitalnej (HADS). Głównym celem badania było zbadanie, w jaki sposób warianty genetyczne i mikrobiota jelitowa wpływają na ryzyko wystąpienia współwystępujących zaburzeń psychicznych u pacjentów z IBD.
Próbki kału analizowano za pomocą sekwencjonowania 16S rRNA, aby ocenić różnorodność i obfitość mikrobiomu, uwzględniając czynniki demograficzne i styl życia uczestników. Dodatkowo, przeprowadzono genotypowanie oraz imputację całego genomu, aby oszacować poligeniczne wyniki ryzyka (PRS) dla IBD, depresji i lęku.
Wyniki i analiza
Wyniki badania pokazały, że 12,9% pacjentów z IBD cierpiało na znaczne zaburzenia lękowe lub depresyjne. W porównaniu z grupą kontrolną, u pacjentów z IBD zaobserwowano znacznie niższą różnorodność mikrobiologiczną, zwłaszcza u tych, którzy mieli współistniejące zaburzenia psychiczne. Pacjenci z IBD i zaburzeniami psychicznymi mieli zmniejszoną różnorodność alfa i znaczne różnice w różnorodności beta w porównaniu z pacjentami z IBD bez zaburzeń psychicznych.
Zidentyfikowano 21 taksonów bakteryjnych, które różniły się między pacjentami z IBD z zaburzeniami psychicznymi a tymi bez nich. Wysoki wynik obciążenia mikrobiologicznego (MRS) korelował z większym ryzykiem współwystępujących zaburzeń (P = 7,33 × 10−3), a pacjenci z wysokim MRS mieli pięć razy większe ryzyko wystąpienia zaburzeń psychicznych.
Badanie wykazało również istotne różnice w mikrobiomie jelitowym między pacjentami z IBD a zdrowymi osobami, co sugeruje, że niektóre specyficzne mikrobioty związane z IBD mogą wspierać rozwój współwystępujących zaburzeń psychicznych.
Genetyka a zaburzenia psychiczne
W kwestii wpływu genetyki na zaburzenia psychiczne, badanie nie wykazało znaczącego wpływu wariantów genetycznych związanych z IBD na podatność na zaburzenia psychiczne w tej kohorcie. Co więcej, pacjenci z IBD cierpiący na zaburzenia lękowe lub depresyjne nie mieli wyższych PRS dla tych zaburzeń w porównaniu z pacjentami bez takich problemów.
Jednakże odkryto istotne powiązanie między obecnością allelu T rs35866622 w locus FUT2-FUT1 a zmniejszoną obfitością bakterii z rodzaju Ruminococcus. Ten wariant genetyczny wiąże się z ryzykiem IBD, szczególnie wpływając na gen FUT2, który odgrywa rolę w wydzielaniu antygenów H w błonie śluzowej jelit.
Ograniczenia badania
Pomimo znaczących wyników, badanie miało pewne ograniczenia. Przede wszystkim, mała próba pacjentów z zaburzeniami psychicznymi oraz ograniczenie się do analizy próbek kału mogły wpłynąć na ostateczne wyniki. Dodatkowo, brak danych HADS dla grupy kontrolnej może stanowić kolejny czynnik ograniczający.
Wnioski
Badanie dostarcza ważnych informacji na temat potencjalnych powiązań między mikrobiomem jelitowym, genetyką a rozwojem współwystępujących zaburzeń psychicznych u pacjentów z chorobą zapalną jelit. Odkryte zależności wskazują na mikrobiotę jelitową i markery genetyczne jako potencjalne biomarkery oraz cele terapeutyczne, które mogą wspomóc leczenie zaburzeń psychicznych u tej grupy pacjentów.
