Czy mammografia może pomóc w wykrywaniu chorób serca?
Coraz więcej osób podczas rutynowych badań mammograficznych spotyka się z nowym pytaniem: oprócz standardowej analizy pod kątem raka piersi, czy pacjentka chciałaby, aby radiolog ocenił także ryzyko chorób serca? To pytanie staje się coraz bardziej powszechne w niektórych placówkach medycznych. Takie badanie oferuje się na przykład w Washington Radiology, sieci placówek zlokalizowanych w Waszyngtonie, Maryland i Virginii.
Za dodatkową opłatą, wynoszącą 119 dolarów, pacjentki mogą skorzystać z analizy obrazów ich mammografii za pomocą oprogramowania opartego na sztucznej inteligencji. Celem jest wykrycie zwapnień w naczyniach krwionośnych piersi, co może sugerować zwiększone ryzyko chorób serca.
Zwapnienia tętnic piersi a ryzyko sercowo-naczyniowe
Chociaż mammografia jest standardowym narzędziem wykorzystywanym do wykrywania raka piersi, obrazy uzyskane w trakcie badania mogą ujawniać także inne istotne informacje. Warto zwrócić uwagę na obecność zwapnień w tętnicach piersi, które na zdjęciach pojawiają się jako białe, równoległe linie. Co istotne, takie zwapnienia są traktowane jako „przypadkowe” odkrycia, niezwiązane bezpośrednio z rakiem piersi, ale mogą one wskazywać na ryzyko chorób sercowo-naczyniowych.
Zwapnienia tętnic piersi są widoczne na mammogramach od dekad, jednak do tej pory informacje te rzadko były przekazywane pacjentom. Obecnie niektóre placówki zaczynają udostępniać te wyniki pacjentom, czasami za dodatkową opłatą.
Sztuczna inteligencja w służbie zdrowia
Washington Radiology zdecydowało się wprowadzić usługę „Mammo+Heart”, która wykorzystuje sztuczną inteligencję do analizy obrazów. Islamiat Ego-Osuala, radiolog specjalizująca się w obrazowaniu piersi, podkreśla, że radiologia rozwija się w zawrotnym tempie, a możliwości, jakie oferuje, są niemal nieograniczone.
Jednak nie wszyscy eksperci podzielają ten entuzjazm. Greg Sorensen, szef działu naukowego w RadNet, dużej sieci centrów obrazowania medycznego, zwraca uwagę, że kalkulacja zwapnień w tętnicach piersi niekoniecznie jest tożsama z kalkulacją zwapnień w tętnicach wieńcowych, które są uznawane za istotny wskaźnik ryzyka chorób serca. RadNet nie oferuje tego rodzaju badania i, jak twierdzi Sorensen, na razie nie planuje tego wprowadzać, uznając, że obecne wyniki takich badań nie przynoszą jeszcze wystarczającej wartości dodanej.
Potrzeba dalszych badań
Chociaż istnieje coraz więcej badań sugerujących związek między zwapnieniem tętnic piersi a zwiększonym ryzykiem chorób sercowo-naczyniowych, nadal pozostaje wiele pytań bez odpowiedzi. W jednym z badań, które obejmowało kobiety po menopauzie, aż 26% uczestniczek miało zwapnienia w tętnicach piersi, a w okresie 6,5 roku odnotowano u nich 23-procentowy wzrost ryzyka wystąpienia chorób serca oraz 51-procentowy wzrost ryzyka zawału serca lub udaru mózgu. Co jednak ciekawe, większość incydentów sercowo-naczyniowych miała miejsce u kobiet, u których nie stwierdzono zwapnień w tętnicach piersi.
Jak zauważa Sadiya Khan, kardiolog prewencyjny z Northwestern Medicine w Chicago, obecny stan wiedzy nie pozwala jeszcze jednoznacznie stwierdzić, że obecność zwapnień w tętnicach piersi na mammografii świadczy o większym lub mniejszym ryzyku chorób serca. Khan podkreśla, że choć jest to obiecujący obszar badań, należy podejść do niego ostrożnie.
Choroby serca – cichy zabójca kobiet
Choroby serca pozostają główną przyczyną zgonów w Stanach Zjednoczonych. W 2021 roku odpowiadały za ponad 300 tysięcy zgonów wśród kobiet, co stanowiło około 1 na 5 przypadków śmierci w tej grupie. Wiele kobiet nie zdaje sobie sprawy z ryzyka związanego z chorobami układu krążenia oraz czynnikami, które je zwiększają. Do tych czynników należą m.in. wysokie ciśnienie krwi, cukrzyca, wysoki poziom cholesterolu, palenie papierosów, nadmierne spożycie alkoholu oraz nadwaga.
Korzyści z dodatkowego badania
Dla pacjentek, których 10-letnie ryzyko chorób serca wynosi 7,5% lub więcej, lekarze mogą zalecić zmiany stylu życia lub przepisać statyny w celu obniżenia poziomu cholesterolu. Laura Heacock, radiolog specjalizująca się w obrazowaniu piersi w NYU Langone Health, zauważa, że pacjentki mogą już teraz uzyskać wiele informacji na temat swojego ryzyka sercowo-naczyniowego od swoich lekarzy, korzystając z dostępnych kalkulatorów ryzyka. Niemniej jednak dodatkowe badanie zwapnień w tętnicach piersi daje kolejną okazję do rozmowy o ryzyku chorób serca.
W jednym z badań, aż 57% kobiet, które zostały poinformowane o obecności zwapnień w tętnicach piersi po mammografii, omówiło wyniki z lekarzem pierwszego kontaktu lub kardiologiem. Heacock podkreśla, że potrzebne są dalsze badania, aby jednoznacznie potwierdzić, że raportowanie o zwapnieniach w tętnicach piersi prowadzi do zmian w opiece nad pacjentami i zmniejsza liczbę zawałów serca oraz udarów mózgu.
Praktyka w niektórych placówkach
Każda kobieta, która odwiedza Lynn Women’s Health and Wellness Institute w Boca Raton na Florydzie, jest automatycznie poddawana badaniu w kierunku zwapnień tętnic piersi. To standardowa procedura stosowana tam od 2020 roku. Jeśli zostaną wykryte zwapnienia, pacjentka jest kierowana do kardiologa lub innego specjalisty w celu dalszej oceny i omówienia ryzyka chorób serca.
Heather Johnson, kardiolog prewencyjny pracująca w tym ośrodku, przyznaje, że potrzebne są dalsze badania, aby lepiej zrozumieć związek między zwapnieniami tętnic piersi a chorobami serca. Niemniej jednak uważa, że to badanie stanowi cenny element komunikacji między lekarzem a pacjentką, pozwalając na lepsze zrozumienie ryzyka zdrowotnego.
Co ciekawe, pacjentki w Boca Raton nie ponoszą żadnych dodatkowych kosztów za to badanie.
Podsumowanie
Wprowadzenie analizy zwapnień tętnic piersi jako dodatkowej usługi podczas mammografii otwiera nowe możliwości w kontekście prewencji chorób sercowo-naczyniowych. Chociaż istnieje wiele obiecujących wyników badań, eksperci apelują o ostrożność i dalsze badania, które pozwolą lepiej zrozumieć korzyści płynące z tego rodzaju diagnostyki. Warto jednak podkreślić, że każda okazja do rozmowy o ryzyku chorób serca może przyczynić się do poprawy zdrowia kobiet na całym świecie.
