Święta w kosmosie – niezwykłe obchody na pokładzie Międzynarodowej Stacji Kosmicznej
Okres świąteczny na Międzynarodowej Stacji Kosmicznej (ISS) to czas wyróżniający się wyjątkową atmosferą i niecodziennymi tradycjami. Astronauci z obecnej misji, podobnie jak ich poprzednicy, spędzają ten czas, patrząc na naszą planetę z przestrzeni kosmicznej, rozmawiając z bliskimi oraz dzieląc wspólne posiłki ze swoimi towarzyszami misji. Pomimo świątecznego nastroju, załoga nie zapomina o codziennych obowiązkach, takich jak prowadzenie eksperymentów czy utrzymanie infrastruktury orbitalnej.
Historia obchodów świąt w przestrzeni kosmicznej sięga roku 1968, kiedy to załoga Apollo 8 – Frank Borman, James Lovell i William Anders – jako pierwsi spędzili święta poza orbitą Ziemi. Krążąc wokół Księżyca, 24 grudnia, astronauci recytowali fragmenty Księgi Rodzaju z Biblii podczas transmisji na żywo, dzieląc się z mieszkańcami Ziemi widokiem srebrnego globu. Transmisję tę śledziło aż miliard osób na całym świecie, co stanowiło monumentalny moment w historii ludzkości.
Tradycje i kreatywność w kosmosie
W 1973 roku załoga Skylab 4 – Gerald Carr, Edward Gibson i William Pogue – dodała do tradycji świątecznych kolejne wyjątkowe akcenty. Astronauci spędzili na stacji kosmicznej nie tylko Boże Narodzenie, ale także Święto Dziękczynienia oraz Nowy Rok. Z odpadków pojemników po żywności stworzyli świąteczną choinkę, ozdobioną kolorowymi naklejkami i zwieńczoną tekturowym kometą. Podczas swojej misji mieli również okazję obserwować słynną kometę Kohouteka, realizując specjalny spacer kosmiczny dla wymiany kaset z filmami. Choć przebywali daleko od Ziemi, załoga zadbała o prawdziwie świąteczny klimat, organizując wspólną kolację, komunikując się z rodzinami i otwierając prezenty.
Od Hanuki po Boże Narodzenie – wielokulturowe obchody w warunkach zerowej grawitacji
Z biegiem lat NASA wspierała również wielokulturowe tradycje swoich astronautów. W 1993 roku podczas misji STS-61 astronauta Jeffrey Hoffman uczcił Hanukę, korzystając z przenośnej menory i bawiąc się bączkiem (drejdelem). Ciekawostką jest, że tradycyjny drejdel, wirując w warunkach nieważkości, kręci się bez końca, dopóki nie napotka na przeszkodę. W 1999 roku astronauci z misji STS-103 świętowali pierwsze Boże Narodzenie na pokładzie promu Discovery. Wśród dań serwowanych w kosmicznej przestrzeni znalazły się m.in. foie gras z kaczki na tortillach, cassoulet oraz solona wieprzowina z soczewicą. Pomimo świątecznego charakteru misji, astronauci wykonali też niezwykle ważne naprawy teleskopu Hubble’a tuż przed Wigilią.
Kontynuacja tradycji na Międzynarodowej Stacji Kosmicznej
Z nadejściem XXI wieku tradycje świąteczne rozszerzyły się także na Międzynarodową Stację Kosmiczną (ISS). Pierwsza stała załoga – William Shepherd, Yuri Gidzenko i Sergei Krikalev – w 2000 roku zapoczątkowała zwyczaj przekazywania świątecznych życzeń ludziom na Ziemi. Shepherd nawiązał do tradycji marynistycznej, tworząc na Nowy Rok specjalny wpis w dzienniku pokładowym.
Obecnie obchody świąteczne na ISS łączą astronautów z różnych części świata. Przykładowo, Jasmin Moghbeli, członkini misji Expedition 70, celebrowała Hanukę dzięki specjalnej filcowej menorze przygotowanej przez jej rodziców i dzieci. Ze względu na zakaz używania otwartego ognia w przestrzeni kosmicznej, świece zastąpiono filcowymi płomieniami, które przypinała co wieczór. Tego rodzaju kreatywność pokazuje, jak astronauci adaptują swoje tradycje do nietypowych warunków życia w zerowej grawitacji.
Przyszłość świąt w kosmosie
Międzynarodowa Stacja Kosmiczna stanowi nie tylko symbol współpracy międzynarodowej, ale także miejsce, gdzie tradycje świąteczne z całego świata przenikają się i ewoluują. Wciąż pozostaje kluczowym punktem w eksploracji kosmosu, przygotowując ludzkość do kolejnych ambitnych misji – na Księżyc w ramach programu Artemis, a także na Marsa. Święta w przestrzeni kosmicznej pełnią ważną rolę, przypominając załogom o ich ludzkiej stronie oraz wzmacniając ich więzi z Ziemią.
Międzynarodowa Stacja Kosmiczna od ponad dwóch dekad stanowi miejsce stałej obecności człowieka w przestrzeni kosmicznej. Astronauci, celebrując święta w kosmosie, dzielą się z nami inspirującymi historiami oraz dowodzą, że duch świąteczny nie zna barier – ani tych geograficznych, ani tych w kosmosie.
