Nowe, przełomowe badania przeprowadzone przez naukowców z University College London ujawniają niepokojące wnioski dotyczące oczekiwanej długości życia osób dorosłych z rozpoznanym zespołem nadpobudliwości psychoruchowej z deficytem uwagi (ADHD). Wyniki wskazują, że osoby z ADHD mogą żyć krócej niż ich rówieśnicy bez tego zaburzenia. Jest to pierwszy tego rodzaju projekt, który oszacował długość życia dorosłych z ADHD w Wielkiej Brytanii, korzystając z danych medycznych obejmujących dziesiątki tysięcy osób.
Zagrożona długość życia
Wyniki badania, opublikowanego w prestiżowym czasopiśmie naukowym The British Journal of Psychiatry, bazują na analizie zanonimizowanych danych z brytyjskich przychodni dotyczących ponad 30 000 dorosłych z rozpoznanym ADHD. Dla porównania uwzględniono również grupę kontrolną składającą się z ponad 300 000 osób bez ADHD, dobranych pod względem wieku, płci oraz lokalizacji przychodni.
Z analizy wynika, że średnia długość życia mężczyzn z rozpoznanym ADHD jest krótsza o 4,5 do 9 lat, podczas gdy u kobiet różnica ta wynosi od 6,5 do nawet 11 lat. Wyniki te ukazują skale problemu i wskazują na pilną potrzebę poprawy systemu opieki zdrowotnej, który wciąż nie jest dostatecznie przygotowany na potrzeby tych pacjentów.
Profesor Josh Stott, jeden z głównych autorów badania, komentuje: „To głęboko niepokojące, że niektóre osoby dorosłe z rozpoznanym ADHD żyją krócej, niż powinny. Chociaż ADHD nie definiuje całego życia danej osoby, osoby z tym zaburzeniem często mierzą się z trudnościami, które negatywnie wpływają na ich zdrowie i poczucie własnej wartości.”
Niedoszacowany problem diagnoz
Badania ujawniły również, że zaledwie jedna na dziewięć dorosłych osób z ADHD w Wielkiej Brytanii otrzymała formalną diagnozę. Oznacza to, że tylko niewielka część populacji z ADHD była w stanie wziąć udział w badaniu, co może prowadzić do niedoszacowania rzeczywistego wpływu tego zaburzenia na zdrowie całej grupy. Zdaniem badaczy rzeczywista skala ADHD w populacji jest znacznie wyższa, niż wskazują to obecne dane.
„Wiemy z wcześniejszych badań, że odsetek osób z cechami ADHD w naszej próbce jest jedynie ułamkiem tego, co powinno być” – zauważa profesor Stott i zwraca uwagę na problem systemowy związany z niewystarczającą liczbą diagnoz i dostępnością opieki.
Specyfika życia z ADHD
Osoby z ADHD charakteryzują się różnicami w skupianiu uwagi. Potrafią koncentrować się intensywnie na tym, co ich interesuje, jednak mogą napotykać trudności w wykonywaniu codziennych, rutynowych zadań. Objawy takie jak impulsywność, nadmierna ruchliwość czy problemy z zarządzaniem czasem mogą wpływać na ich sukces w edukacji czy pracy, co ostatecznie prowadzi do długofalowych konsekwencji w życiu dorosłym.
ADHD, mimo że zwykle diagnozowane w dzieciństwie, coraz częściej uznawane jest za zaburzenie utrzymujące się przez całe życie. W Wielkiej Brytanii dorośli z ADHD mają jednak znacznie ograniczony dostęp do odpowiednich usług medycznych w porównaniu z innymi krajami o wysokim dochodzie.
Brak dostatecznego wsparcia
Badanie wykazało niedobór wyspecjalizowanych usług wsparcia dla osób dorosłych z ADHD w Wielkiej Brytanii. Dorośli ci częściej zgłaszają problemy zdrowotne, lecz napotykają trudności związane z uzyskaniem potrzebnej pomocy. W jednym z wcześniejszych badań krajowych wykazano, że jedna trzecia osób z cechami ADHD korzystała z leków lub poradnictwa psychologicznego w związku z problemem psychicznym, podczas gdy w grupie osób bez ADHD odsetek ten wynosił tylko 11%.
Ponadto prawie 8% osób, które otrzymały pozytywny wynik w skali ADHD, zgłaszało, że prosiło o określone leczenie w ciągu ostatniego roku, ale go nie otrzymało. Dla porównania, liczna ta wynosiła zaledwie 1% w przypadku osób bez ADHD. Wskazuje to na to, że choć ludzie z ADHD próbują uzyskać pomoc, obecne systemy opieki nie są wystarczająco przygotowane, aby spełniać ich potrzeby.
Zalecenia na przyszłość
Eksperci podkreślają, że wsparcie w przypadku ADHD jest niezbędne dla poprawy wyników zdrowotnych, takich jak redukcja problemów psychicznych czy zmniejszenie ryzyka uzależnień. Dr Liz O’Nions, jedna z autorek badania, podkreśla: „Chociaż wiele osób z ADHD prowadzi długie i zdrowe życie, nasze odkrycie wskazujące na skróconą średnią długość życia wymaga dalszych badań oraz wdrożenia strategii zapobiegawczych, które pozwolą lepiej wspierać te osoby.”
Ograniczenia badań
Autorzy badania zaznaczyli, że nie mieli dostępu do szczegółowych informacji o przyczynach zgonów, co ogranicza możliwości bezpośredniego przypisania utraconych lat życia do konkretnych czynników. Co więcej, niewielka liczba ośrodków specjalizujących się w ADHD w Wielkiej Brytanii mogła wpłynąć na wyniki – osoby z dodatkowymi schorzeniami psychicznymi lub rozwojowymi są częściej diagnozowane, co może nasilać różnice w długości życia.
Wnioski z badania mogą nie odnosić się również do innych krajów i kontekstów kulturowych, co wskazuje na potrzebę dalszych międzynarodowych badań, aby lepiej zrozumieć wpływ ADHD na życie dorosłych.
Pomimo tych ograniczeń wyniki te sygnalizują pilną potrzebę wsparcia osób z ADHD oraz zmiany w podejściu do diagnozowania i leczenia tego zaburzenia. Wzrost świadomości na temat ADHD w dorosłym życiu oraz lepszy dostęp do terapii mogą znacząco poprawić jakość życia osób dotkniętych tym schorzeniem.