Lekarze z amerykańskich ośrodków medycznych Keck Medicine of USC oraz UCLA Health dokonali historycznego osiągnięcia, przeprowadzając pierwszy na świecie udany przeszczep pęcherza moczowego u człowieka. Zabieg odbył się 4 maja 2025 roku w Ronald Reagan UCLA Medical Center w Los Angeles. Operację wykonali dr Inderbir Gill, założyciel USC Urology, oraz dr Nima Nassiri, chirurg transplantolog i dyrektor programu przeszczepów skompleksowanych narządów naczyniowych pęcherza w UCLA.
To wydarzenie stanowi milowy krok w historii medycyny i otwiera nowy rozdział w leczeniu pacjentów z tak zwanymi „terminalnymi” pęcherzami – narządami, które w wyniku choroby lub operacji straciły całkowicie swoją funkcję. Jak komentuje dr Gill, przeszczep pęcherza może stać się znaczącą alternatywą terapeutyczną u pacjentów, których jakość życia jest poważnie zagrożona z powodu niesprawności tego narządu. Dotychczas przeszczepy narządów były ograniczone przede wszystkim do nerek, wątroby, trzustki czy serca. Teraz do tej listy dołącza również pęcherz moczowy.
Na przeprowadzenie tej pionierskiej operacji czekano ponad cztery lata. W tym czasie zespoły medyczne z USC i UCLA wspólnie opracowały nową technikę chirurgiczną, zaprojektowały badanie kliniczne oraz uzyskały niezbędne zgody regulacyjne. W przygotowaniach wzięły udział także inne jednostki, w tym organizacja zajmująca się pozyskiwaniem narządów OneLegacy, gdzie prowadzono liczne badania przedkliniczne i ćwiczenia operacyjne na zmarłych dawcach.
Sama operacja była skomplikowana i trwała około ośmiu godzin. Pacjent, który wcześniej przez siedem lat poddawany był dializom, stracił większą część swojego pęcherza moczowego wskutek operacji onkologicznej. Dodatkowo usunięto mu obie nerki z powodu nowotworu. W ramach zabiegu przeprowadzono jednoczesny przeszczep nerki oraz pęcherza moczowego. Najpierw przeszczepiono nerkę, następnie pęcherz, a na końcu połączono oba przeszczepione narządy. Efekty były niemal natychmiastowe – nerka zaczęła produkować duże ilości moczu, a pacjent po raz pierwszy od siedmiu lat mógł naturalnie oddać mocz. Co istotne, nie wymagał już dalszych dializ, a nowy pęcherz pracował prawidłowo.
Po operacji pacjent czuje się dobrze i wykazuje dobre tempo rekonwalescencji. Cały zabieg, zarówno część chirurgiczna, jak i opieka pooperacyjna, odbyły się zgodnie z najwyższymi standardami klinicznymi i badawczymi.
Przeszczep pęcherza moczowego może w przyszłości zmienić życie milionów pacjentów cierpiących na zaawansowane choroby układu moczowego. Obecnie, w przypadkach braku pęcherza lub jego niewydolności, stosuje się chirurgiczne metody zastępcze – wykorzystuje się fragment jelit do stworzenia nowego zbiornika na mocz. Choć skuteczne, metody te wiążą się często z ryzykiem powikłań, takich jak nawracające infekcje, problemy trawienne czy pogorszenie funkcji nerek.
W porównaniu z tymi konwencjonalnymi metodami, przeszczep pęcherza stanowi bardziej „fizjologiczne” rozwiązanie, które może ograniczyć liczne skutki uboczne. Niemniej jednak, jak przy każdym przeszczepie, również w tym przypadku konieczne jest stosowanie leków immunosupresyjnych, które zapobiegają odrzutom przeszczepionego narządu. Długofalowa immunosupresja niesie za sobą ryzyko, dlatego aktualnie najlepszymi kandydatami do takich operacji są pacjenci, którzy już przeszli inny przeszczep lub wymagają jednoczesnego przeszczepu nerki i pęcherza.
To pierwszy tego typu zabieg u człowieka, więc wiele kwestii nadal pozostaje niewiadomych – jak długo przeszczepiony pęcherz będzie funkcjonować, jak silna będzie odpowiedź układu odpornościowego i jakie leki będą konieczne w długiej perspektywie. Mimo to, celem zespołu jest ocena, czy transplantacja pęcherza może rzeczywiście przynieść pacjentom znaczącą poprawę jakości życia.
Na wcześniejszym etapie projektu zespoły z USC i UCLA prowadziły szereg eksperymentalnych przeszczepów, zarówno z użyciem technik tradycyjnych, jak i robotycznych. Wykonywano m.in. pierwsze w historii robotyczne pobrania pęcherzy od dawców oraz symulowane transplantacje u dawców z zachowanym krążeniem na respiratorze. Operacje te pozwoliły chirurgom na udoskonalenie techniki i przygotowanie się do pierwszego przeszczepu u człowieka.
Transplantacja została przeprowadzona w ramach badań klinicznych prowadzonych przez UCLA. Lekarze mają nadzieję, że wkrótce będą mogli zrealizować kolejne operacje tego typu. To przełomowe osiągnięcie stanowi efekt innowacyjnego podejścia oraz współpracy między ośrodkami medycznymi specjalizującymi się w chirurgii robotycznej, onkologii urologicznej i transplantologii. Wspólnie tworzą nową erę w leczeniu schorzeń urologicznych, poszerzając granice możliwości współczesnej medycyny.
