Samantha Harvey, utytułowana autorka, zdobywczyni prestiżowej brytyjskiej nagrody literackiej Booker Prize za swoją powieść Orbital, otworzyła nowy rozdział w literaturze, łącząc w niej tematy przyrodnicze z przestrzenią kosmiczną. Jej dzieło, osadzone w nietypowej scenerii Międzynarodowej Stacji Kosmicznej (ISS), wprowadza nowy rodzaj narracji — „kosmiczny pasteralizm” (czyli opisywanie natury w kontekście kosmosu), jak sama autorka to określa.
Harvey, rozmawiając w jednym z odcinków podcastu New Scientist, wyjaśnia, że w jej powieści chodzi o uchwycenie piękna i majestatu Ziemi z perspektywy kosmosu. Opisuje ona, jak widok naszej planety z ISS jest jednocześnie radosny i pełen zachwytu, ale z drugiej strony nacechowany pewnym smutkiem i refleksją. Twórzmy więc opowieści, które oddają zarówno radość, jak i melancholię towarzyszącą obserwacji Ziemi z tej bezprecedensowej perspektywy. W powieści Orbital Harvey maluje słowami obraz Ziemi, z którego wyłania się bogactwo emocji związanych z pięknem i kruchością naszej planety.
Akcja powieści toczy się na ISS, gdzie przez 24 godziny śledzimy losy sześciu astronautów. Pomimo, że książka dotyczy kosmosu, w centrum uwagi są kwestie związane z Ziemią i jej ekosystemem. Jest to nie tylko literacka medytacja nad Ziemią widzianą z wielkiej odległości, ale także refleksja nad kondycją naszego globu — planetą, która z jednej strony tętni życiem, a z drugiej strony zmaga się z wyzwaniami ekologicznymi. To właśnie ta unikalna perspektywa prowadzi nas do głębokich rozważań nad kondycją środowiska i miejscem człowieka w kosmicznej skali wszechświata.
Harvey mistrzowsko splata słowa, tworząc pejzaż przestrzeni kosmicznej, w którym Ziemia staje się centralnym punktem — miejscem, które z daleka wydaje się czyste i nieskazitelne, a z bliska jawi się jako zagrożona przez działania człowieka. Pisarka mówi o „przestrzennym pasteralizmie”, gdyż, jak sama przyznaje, chciała przy pomocy języka „wyczarować” ten radosny, a zarazem tragiczny widok Ziemi, otoczonej ciszą próżni kosmicznej. Takie spojrzenie na nasz świat rodzi uczucie fascynacji, ale i głęboki smutek, będący reakcją na destrukcyjne działania ludzkiej cywilizacji.
Powieść Orbital to nie tylko dzieło literackie, ale także pewien rodzaj hołdu dla Ziemi. Autorka wykorzystuje kosmos nie tyle jako miejsce akcji, co raczej tło dla kontemplacji na temat planety, na której, codziennie, toczy się nasze życie. W dobie rosnącej świadomości ekologicznej, Orbital zachęca do zwrócenia uwagi na naszą planetę z perspektywy, o której mało kto na co dzień myśli: z przestrzeni kosmicznej. Taki punkt widzenia sprawia, że Ziemia wydaje się bardziej delikatna, krucha, ale jednocześnie potężniejsza niż dotąd moglibyśmy sobie wyobrazić.
Słowa Harveya nawiązują do głębokich relacji człowieka z naturą, której nie przestajemy być częścią, nawet wtedy, gdy wyjdziemy poza jej granice.
