Odkrycie niewielkiego dinozaura na terenie Wyoming całkowicie zmienia sposób, w jaki naukowcy postrzegali początki obecności tych starożytnych gadów na kontynencie północnoamerykańskim. Znalezisko przesuwa tę datę o miliony lat, kwestionując dotychczasowe przekonania na temat rozprzestrzeniania się dinozaurów w prehistorycznej rzeczywistości.
Mały pionier w świecie dinozaurów
„Mamy do czynienia z najstarszym równikowym dinozaurem na świecie, a jednocześnie najstarszym znanym dinozaurem w Ameryce Północnej” – wyjaśnia Dave Lovelace, naukowiec z Muzeum Geologicznego Uniwersytetu Wisconsin, który współkierował badaniami opublikowanymi w czasopiśmie Zoological Journal of the Linnean Society.
Stworzenie, nazwane Ahvaytum bahndooiveche, zamieszkiwało obszar dzisiejszego Wyoming około 230 milionów lat temu. W tamtych czasach miejsce to znajdowało się blisko równika na prastarym superkontynencie Laurasia.
Niewielkie rozmiary, ogromne znaczenie
„Jego rozmiar można porównać do kurczaka, jednak miał naprawdę długi ogon” – mówi Lovelace. „Wyobrażenie o gigantycznych dinozaurach jako behemotach mówi tylko o ich późniejszym rozwoju, bo zaczynały jako niewielkie stworzenia.” Osiągając pełną dorosłość, Ahvaytum bahndooiveche mierzył zaledwie około 30 cm wysokości i do 100 cm długości od głowy do ogona.
Odkrycie to podkreśla, że wczesna ewolucja dinozaurów przebiegała inaczej, niż wielu naukowców dotychczas przypuszczało. Drobne, poręczne rozmiary tego stworzenia mogły dawać mu przewagę w szybko zmieniającym się środowisku.
Zmienione perspektywy naukowe
„Wypełniamy teraz luki w tej historii i pokazujemy, że wcześniej przyjmowane założenia nie były do końca poprawne” – wyjaśnia Lovelace. „To dowód na to, że dinozaury pojawiły się na półkuli północnej znacznie wcześniej, niż dotąd sądziliśmy.” Znalezisko zmieniło ogólnie przyjętą chronologię ewolucji i migracji tych prehistorycznych gadów, obalając teorie ugruntowane na fragmentarycznych danych dostępnych wcześniej.
Związek z dawnym klimatem
Nowe odkrycie nie jest oderwane od kontekstu starożytnych zmian klimatycznych. Dinozaur Ahvaytum bahndooiveche żył w okresie zwanym epizodem plejwialnym karniku, który miał miejsce około 234–232 milionów lat temu. W tym czasie skrajnie suche obszary pustynne przekształciły się w bardziej przyjazne środowiska, co mogło ułatwić migrację i rozwój dinozaurów. To kolejny dowód na to, jak duże znaczenie dla ewolucji miały zmiany klimatyczne w przeszłości geologicznej.
Nowa era współpracy naukowej
Znalezisko ma nie tylko istotne znaczenie paleontologiczne, ale również kulturowe. Ahvaytum bahndooiveche stał się pierwszym dinozaurem, którego nazwa została nadana przy użyciu języka rdzennych mieszkańców Ameryki – języka Eastern Shoshone. To ważny gest uznania dla ludzi, których ziemie stały się miejscem tych odkryć.
„Ciągła współpraca między dr. Lovelace’em, jego zespołem, naszym okręgiem szkolnym, a naszą społecznością jest jednym z najważniejszych aspektów tej historii” – wyjaśnia Amanda LeClair-Diaz, należąca do plemion Eastern Shoshone i Northern Arapaho, która współtworzyła publikację naukową. LeClair-Diaz dodaje: „Zazwyczaj badania w rdzennych społecznościach były jednostronne – badacze czerpali korzyści, pozostawiając lokalne społeczności z niczym. Tym razem przełamaliśmy ten schemat, tworząc możliwość autentycznej współpracy.”
Patrząc w przyszłość
To odkrycie na nowo kształtuje sposób, w jaki postrzegamy ewolucję dinozaurów, a także wskazuje na nowy kierunek w zakresie etycznego prowadzenia badań. Imię Ahvaytum bahndooiveche, co w języku Shoshone oznacza „dinozaura z dawnych czasów”, stanowi piękne świadectwo wspólnego wysiłku naukowców i rdzennych społeczności. Współpraca ta może stać się inspiracją dla przyszłych pokoleń badaczy, pokazując, że nauka i kultura mogą współistnieć w harmonijnym dialogu.
