Tajemnica zdrowszego i „młodszego” serca może leżeć w nerwie błędnym. Badanie skoordynowane przez Scuolę Superiore Sant’Anna w Pizie i opublikowane w czasopiśmie Science Translational Medicine wykazało, że zachowanie obustronnej inervacji serca przez nerw błędny działa jak czynnik przeciwstarzeniowy. W szczególności prawy nerw błędny serca wyróżnia się jako opiekun zdrowia kardiomiocytów — pomaga zachować długowieczność serca niezależnie od częstości jego pracy.
Praca badawcza odznacza się silnie interdyscyplinarnym podejściem, łącząc medycynę eksperymentalną z inżynierią biomedyczną stosowaną w badaniach układu krążenia. Kierownictwo badań sprawowało Translational Critical Care Unit (TrancriLab) z Interdisciplinary Research Center Health Science pod kierunkiem prof. Vincenzo Lionettiego oraz laboratorium Biorobotics Institute prowadzone przez prof. Silvestro Micerę, które opracowało bioresorbowalny kanał nerwowy ułatwiający regenerację włókien błędnego.
Eksperymenty przeprowadzono w Pizie w ramach finansowania europejskiego programu FET (Future and Emerging Technologies) w projekcie NeuHeart oraz częściowo przy wsparciu środków PNRR z Tuscany Health Ecosystem. Badanie objęło szeroką sieć włoskich i międzynarodowych instytucji naukowych, w tym Scuola Normale Superiore, Uniwersytet w Pizie, Fondazione Toscana G. Monasterio, Instytut Fizjologii Klinicznej PAN (CNR), Uniwersytet w Udine, GVM Care & Research, Al-Farabi Kazakh National University, Leibniz Institute on Ageing w Jenie oraz École Polytechnique Fédérale de Lausanne.
Badacze podkreślają praktyczne znaczenie wyników: utrata integralności połączenia nerwu błędnego z sercem przyspiesza procesy starzenia serca. Według prof. Lionettiego, przeciwdziałanie temu zjawisku poprzez zachowanie lub przywrócenie inervacji może mieć dalekosiężne konsekwencje dla ochrony funkcji serca.
Nawet częściowe odtworzenie połączenia między prawym nerwem błędnym a sercem wystarcza, by przeciwdziałać mechanizmom przebudowy i zachować skuteczną kurczliwość mięśnia sercowego.
Anar Dushpanova, kardiolog w TrancriLab
Decydujący wkład w badanie wniósł komponent inżynieryjny. Zespół opracował implantowalny, bioresorbowalny kanał nerwowy zaprojektowany tak, aby wspierać i ukierunkowywać spontaniczną regenerację nerwu błędnego w części piersiowej na poziomie serca. Autor patentu neuroprotetyki z Biorobotics Institute, Eugenio Redolfi Riva, wskazuje, że taka konstrukcja umożliwia odtwarzanie ciągłości włókien nerwowych z myślą o regeneracji funkcji.
Wyniki otwierają nowe perspektywy dla chirurgii klatki piersiowej i transplantologii: przywrócenie inervacji serca w czasie zabiegu może stać się innowacyjną strategią długoterminowej ochrony, zmieniając paradygmat kliniczny z reagowania na późne powikłania związane z przedwczesnym starzeniem serca na ich zapobieganie — podsumowuje prof. Lionetti.
Badanie zostało opublikowane jako: Dushpanova, A., et al. (2025). Reconnecting the vagus nerve to the heart through nerve conduit preserves cardiac function in a minipig model of right cardiac vagotomy. Science Translational Medicine. DOI: 10.1126/scitranslmed.aea4306.
Źródło badania: Scuola Superiore Sant’Anna, Piza.
