Tygodnik Polityka po raz kolejny wyróżnił wybitne osiągnięcia polskich naukowców podczas 24. edycji „Nagród Naukowych Polityki”. Ta prestiżowa inicjatywa ma na celu promowanie najzdolniejszych badaczy młodego pokolenia, których prace znacząco poszerzają granice wiedzy w różnych dziedzinach nauki. W tym roku Kapituła Profesorska wybrała 15 finalistów, spośród których wyróżniono pięciu laureatów, przyznając im stypendia w pięciu głównych kategoriach: nauki humanistyczne, społeczne, o życiu, ścisłe oraz techniczne.
Laureaci stypendiów
W kategorii nauk humanistycznych nagrodę otrzymała dr Kamila Łabno-Hajduk z Instytutu Historii i Archiwistyki Uniwersytetu Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie. Wyróżnienie to stanowi dowód na istotną rolę badań humanistycznych w zrozumieniu przeszłości i procesów kulturowych, które kształtują naszą współczesność.
W dziedzinie nauk społecznych triumfował dr hab. Jacek Lewkowicz z Wydziału Nauk Ekonomicznych Uniwersytetu Warszawskiego. Jego badania przyczyniają się do lepszego zrozumienia zjawisk społecznych i ekonomicznych, co jest szczególnie ważne w złożonym i dynamicznie zmieniającym się świecie.
Kategoria nauk o życiu przyniosła wyróżnienie prof. dr hab. n. med. i n. o zdr. Mateuszowi Hołdzie z Uniwersytetu Jagiellońskiego – Collegium Medicum. Prace badawcze profesora Hołdy w zakresie medycyny przyczyniają się do opracowania nowych, innowacyjnych metod diagnostyki oraz terapii, co może mieć ogromne znaczenie dla pacjentów na całym świecie.
W kategorii nauk ścisłych wyróżniono dr inż. Annę Jarząb z Instytutu Immunologii i Terapii Doświadczalnej im. Hirszfelda PAN we Wrocławiu. Jej imponujące badania, które zaowocowały stworzeniem Meltome Atlas – bazy danych o termicznej labilności białek – otworzyły nową gałąź w naukach o proteomice, tzw. meltomikę. Dzięki temu naukowcy mogą teraz lepiej zrozumieć, jak różne białka reagują na zmiany temperatury, co ma szerokie zastosowanie w medycynie i biologii molekularnej.
Z kolei w kategorii nauk technicznych stypendium przyznano dr inż. Darii Hemmerling z Akademii Górniczo-Hutniczej w Krakowie. Jej badania w dziedzinie elektrotechniki i inżynierii biomedycznej mają ogromny potencjał w zakresie rozwoju nowoczesnych technologii, szczególnie w dziedzinie automatyki i systemów wspomagających medycynę.
Nagrody finałowe
Oprócz pięciu stypendiów, przyznano również 10 nagród finałowych, które trafiły do naukowców reprezentujących różnorodne dziedziny. W kategorii nauk humanistycznych wyróżniono dr Piotra Sadzika z Uniwersytetu Warszawskiego oraz mgr Macieja Tarnowskiego, również z tej samej uczelni.
Wśród laureatów w dziedzinie nauk społecznych znaleźli się dr Ewa Górska z Uniwersytetu Wrocławskiego, dr Justyna Kajta z Uniwersytetu SWPS w Warszawie oraz dr Iwona Nowakowska z Akademii Pedagogiki Specjalnej im. Marii Grzegorzewskiej. Ich badania w zakresie prawa, psychologii i socjologii przyczyniają się do zrozumienia istotnych kwestii współczesnych społeczeństw.
W kategorii nauk o życiu wyróżniono dr Ireneusza Stolarka z Instytutu Chemii Bioorganicznej PAN w Poznaniu oraz dr Krzysztofa M. Wilczyńskiego ze Śląskiego Uniwersytetu Medycznego w Katowicach. Dr Stolarek, specjalista w dziedzinie genomiki populacyjnej, wniósł istotny wkład w rozwój archeogenomiki, co pozwala na lepsze zrozumienie historii biologicznej populacji człowieka w Europie Środkowo-Wschodniej.
W dziedzinie nauk ścisłych nagrody finałowe przyznano dr Klaudii Kaniewskiej oraz dr Adamowi Karczmarzowi, natomiast w obszarze nauk technicznych wyróżniono dr inż. arch. Małgorzatę Telesińską z Politechniki Wrocławskiej.
Wybitne osiągnięcia dr Anny Jarząb i dr Ireneusza Stolarka
Dr inż. Anna Jarząb, laureatka w kategorii nauk ścisłych, jest adiunktem w Zakładzie Immunologii Chorób Zakaźnych Instytutu Immunologii i Terapii Doświadczalnej im. Hirszfelda PAN we Wrocławiu. Jej badania koncentrują się na poznawaniu struktury i funkcji białek z wykorzystaniem technik proteomicznych oraz immunoenzymatycznych. Najważniejszym osiągnięciem dr Jarząb jest stworzenie wspomnianego Meltome Atlas, który stał się fundamentem dla nowej dziedziny nauki – meltomiki. Jej prace badawcze są wykorzystywane przez naukowców na całym świecie, co świadczy o ich globalnym znaczeniu.
Ponadto, dr Jarząb prowadzi badania nad szczepionkami peptydowymi, które mogą odegrać kluczową rolę w zwalczaniu czerwonki – zakaźnej choroby przewodu pokarmowego, odpowiedzialnej za śmierć setek tysięcy ludzi rocznie, w tym głównie dzieci poniżej 5. roku życia. Jej prace nad szczepionkami peptydowymi są realizowane w ramach grantu Narodowego Centrum Badań i Rozwoju, co tylko podkreśla innowacyjność prowadzonych przez nią badań.
Z kolei dr Ireneusz Stolarek, specjalista z zakresu genomiki populacyjnej, prowadzi prace, które pozwalają na lepsze zrozumienie historii biologicznej ludzkości. Jego seria publikacji dotyczących populacji Europy Środkowo-Wschodniej zdobyła uznanie w środowisku naukowym, a dr Stolarek odegrał kluczową rolę w rozwoju archeogenomiki, nowoczesnej nauki łączącej biologię z archeologią.
Podsumowanie
Nagrody Naukowe Polityki to jedno z najważniejszych wyróżnień dla młodych polskich naukowców. Inicjatywa ta nie tylko promuje wybitne jednostki, ale również podkreśla znaczenie badań naukowych dla rozwoju społeczeństwa i gospodarki. Laureaci tej edycji pokazują, że polska nauka ma wiele do zaoferowania w globalnym kontekście, a ich prace przyczyniają się do rozwiązywania problemów, które dotykają nie tylko Polskę, ale całe społeczeństwo międzynarodowe.
