Polska Akademia Nauk i środowisko naukowe odniosły ważne zwycięstwo w walce o dalsze funkcjonowanie statku badawczego „Oceania”. Dzięki wspólnym wysiłkom naukowców oraz wsparciu mediów, Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego zrewidowało swoją wcześniejszą decyzję i postanowiło przyznać środki na dalszą eksploatację jednostki. Minister Dariusz Wieczorek ogłosił przyznanie 24 milionów złotych, rozłożonych na lata 2024–2026, co oznacza, że rocznie jednostka otrzyma 8 milionów złotych na swoje utrzymanie i działalność.
Decyzja ta ma ogromne znaczenie nie tylko dla naukowców, ale także dla całej polskiej nauki. „Oceania” jest jedynym tego typu statkiem badawczym należącym do Polski, który prowadzi regularne badania nie tylko na Bałtyku, ale również na wodach otwartych Atlantyku. Jej utrata wiązałaby się z przerwaniem wielu ważnych projektów badawczych, które nie tylko dostarczają cennych informacji na temat zmian klimatycznych i bioróżnorodności, ale również wzmacniają współpracę Polski z międzynarodowymi instytutami badawczymi. W konsekwencji, gdyby doszło do likwidacji statku, polska nauka straciłaby ważne narzędzie pozwalające na prowadzenie badań na światowym poziomie.
Ministerstwo w swoim uzasadnieniu podkreśliło, że „Oceania” jest kluczowym elementem polskiego potencjału badawczego na morzu. Badania prowadzone przez Instytut Oceanologii Polskiej Akademii Nauk mają strategiczną wartość dla kraju, zarówno na arenie międzynarodowej, jak i lokalnej. Na przykład, poza Bałtykiem, naukowcy analizują zmiany klimatyczne i wpływ tych zmian na ekosystemy Atlantyku. Natomiast na wodach Bałtyku szczególne znaczenie mają badania nad śladami broni chemicznej, której zasoby wciąż mogą stanowić zagrożenie dla środowiska i zdrowia ludzi. Tego typu badania wzmacniają zarówno pozycję Polski na naukowej mapie świata, jak i przyczyniają się do ochrony krajowego dziedzictwa naturalnego.
Jednostka „Oceania”, wybudowana w 1985 roku w Stoczni Gdańskiej, to trójmasztowy statek badawczy, który spędza na morzu do ok. 250 dni rocznie. Regularnie bierze udział w ekspedycjach na wody Arktyki, co czyni go wyjątkowym w skali kraju. Dzięki tej jednostce, polscy naukowcy mogą nie tylko prowadzić badania na światowym poziomie, ale również nawiązywać i utrzymywać współpracę z partnerami z Norwegii, Niemiec czy USA.
Warto podkreślić, że wsparcie finansowe dla „Oceanii” to także inwestycja w przyszłość polskiej nauki. Dzięki temu statek badawczy będzie mógł kontynuować swoje działania, a kolejne pokolenia naukowców będą miały możliwość czerpania wiedzy i doświadczeń z prowadzonych rejsów i ekspedycji. W dobie coraz intensywniejszych zmian klimatycznych oraz rosnącej potrzeby ochrony bioróżnorodności morskiej, badania prowadzone przez „Oceanię” nabierają coraz większego znaczenia.
Tym samym decyzja Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego stanowi nie tylko wsparcie dla jednego projektu, ale również dla całego środowiska naukowego, które od lat stara się rozwijać polską naukę morską. „Oceania” symbolizuje polskie zaangażowanie w badania oceaniczne i stanowi ważny element globalnej sieci naukowców badających zmiany zachodzące w naszych oceanach i morzach.
Fot. IO PAN.
