W dniu 22 października 2024 roku Prezydium Polskiej Akademii Nauk podjęło znaczącą decyzję o powołaniu Komitetu Nauk o Wodzie i Gospodarki Wodnej. Na czele nowo powstałego organu stanął uznany hydrolog, prof. dr hab. Paweł Rowiński, związany z Instytutem Geofizyki PAN. Głównym celem Komitetu jest udzielanie wsparcia decydentom w kwestiach związanych z zagrożeniami powodziowymi oraz rozwiązywaniem problemów wynikających z ekstremalnych zjawisk hydrologicznych. Poprzez interdyscyplinarne podejście, Komitet ma na celu opracowanie rozwiązań, które pomogą w minimalizowaniu skutków powodzi oraz lepszym zarządzaniu zasobami wodnymi.
Interdyscyplinarne podejście do problemów wodnych
W skład Komitetu weszło 34 ekspertów reprezentujących różne dziedziny, takie jak inżynieria środowiska, meteorologia, gospodarka wodna, geofizyka, oceanologia oraz budownictwo wodne. Znajomość tych dziedzin jest kluczowa w kontekście diagnozowania zagrożeń powodziowych oraz proponowania skutecznych rozwiązań, które będą korzystne zarówno dla ludzi, jak i dla środowiska naturalnego. Eksperci będą wspólnie pracować nad ochroną zlewni rzek oraz zwiększaniem znaczenia nauk o wodzie, nie tylko w Polsce, ale również na arenie międzynarodowej.
Jednym z ważniejszych zadań Komitetu będzie stworzenie spójnego programu badawczego, który pozwoli na lepsze zrozumienie zagrożeń związanych z wodą. Program ten ma być interdyscyplinarny, uwzględniając szeroki wachlarz problemów związanych z zarządzaniem wodą, od przewidywania powodzi do ochrony ekosystemów wodnych, które są kluczowe dla zachowania równowagi w środowisku. Komitet ma również na celu budowanie współpracy z innymi komitetami naukowymi, instytucjami rządowymi, a także organizacjami międzynarodowymi, takimi jak IAHR – Międzynarodowe Stowarzyszenie Inżynierii i Badań Wodno-Środowiskowych.
Kluczowe wyzwania w kontekście zmian klimatycznych
Prof. Paweł Rowiński zwrócił uwagę na to, jak istotnym wyzwaniem są zmiany klimatyczne, które bezpośrednio wpływają na zasoby wodne Polski. Coraz częściej obserwujemy zjawiska ekstremalne, takie jak susze czy powodzie, które stawiają przed naukowcami i decydentami nowe wyzwania. Problem ten dotyczy nie tylko prognozowania i zapobiegania powodziom, ale również minimalizowania ich skutków oraz adaptacji infrastruktury wodnej do nowych realiów klimatycznych. W tym kontekście wiedza hydrologiczna staje się narzędziem kluczowym, a przemyślane modele zarządzania wodą będą miały wpływ na jakość życia przyszłych pokoleń.
Ochrona ekosystemów wodnych, w szczególności obszarów źródliskowych, siedlisk łęgowych i bagiennych, które są szczególnie narażone na skutki zmian klimatycznych, będzie jednym z priorytetów działań Komitetu. Zmiany klimatyczne, presja wynikająca z intensywnego rolnictwa oraz zanieczyszczenia pochodzące zarówno z przemysłu, jak i działalności rolniczej, przyczyniły się do szybszego zaniku tych cennych obszarów, które odgrywają kluczową rolę w regulacji obiegu wody w przyrodzie.
Współpraca z innymi instytucjami
Działania Komitetu będą realizowane we współpracy z innymi komitetami PAN, uczelniami, stowarzyszeniami naukowymi oraz instytucjami rządowymi i pozarządowymi. Interdyscyplinarne podejście, łączące wiedzę z różnych dziedzin nauki, ma na celu zapewnienie jak najskuteczniejszego zarządzania zasobami wodnymi, co ma kluczowe znaczenie dla przyszłości gospodarki i środowiska naturalnego w Polsce. Wymiana wiedzy, doświadczeń i najlepszych praktyk z partnerami międzynarodowymi, takimi jak IAHR, pozwoli na poszukiwanie skutecznych rozwiązań w odpowiedzi na zmieniające się warunki klimatyczne.
Podkreślenie wagi współpracy międzynarodowej jest szczególnie istotne, ponieważ problemy związane z wodą nie znają granic. Zjawiska takie jak powodzie czy susze dotykają wielu krajów jednocześnie, dlatego globalne podejście do zarządzania zasobami wodnymi jest nieodzowne. Polska, będąc częścią tej międzynarodowej sieci współpracy, może zarówno czerpać, jak i wprowadzać innowacyjne rozwiązania, które przyczynią się do poprawy jakości życia w obliczu rosnących wyzwań.
Skład Komitetu
Przewodniczącym Komitetu Nauk o Wodzie i Gospodarki Wodnej został prof. dr hab. Paweł Rowiński, uznany autorytet w dziedzinie hydrologii. W zespole znalazło się wielu wybitnych naukowców, m.in. z Politechniki Warszawskiej, Uniwersytetu Warszawskiego, Instytutu Meteorologii i Gospodarki Wodnej oraz licznych innych instytucji badawczych i uczelni z całej Polski. Warto zwrócić uwagę na szeroki zakres reprezentowanych dziedzin, co podkreśla interdyscyplinarny charakter prac Komitetu.
Wśród członków Komitetu znaleźli się eksperci zajmujący się szerokim wachlarzem tematów, od hydrologii, przez budownictwo wodne, aż po meteorologię i zarządzanie zasobami wodnymi. Dzięki temu, Komitet dysponuje wszechstronną wiedzą, co pozwoli mu na kompleksowe podejście do zagadnień związanych z wodą, zarówno na poziomie lokalnym, jak i globalnym. Każdy z członków wnosi unikalne doświadczenia i perspektywy, co jest kluczowe w kontekście tak złożonego problemu, jakim jest zarządzanie zasobami wodnymi w obliczu dynamicznych zmian klimatycznych.
Podsumowanie
Powołanie Komitetu Nauk o Wodzie i Gospodarki Wodnej to krok w stronę bardziej świadomego i zrównoważonego zarządzania zasobami wodnymi w Polsce. Prace Komitetu mają nie tylko za zadanie minimalizowanie skutków ekstremalnych zjawisk hydrologicznych, ale również promowanie wiedzy o wodzie i jej kluczowej roli w ekosystemach. W obliczu wyzwań, jakie niesie ze sobą zmieniający się klimat, interdyscyplinarna współpraca naukowców i decydentów staje się nieodzowna, aby zapewnić bezpieczeństwo wodne zarówno dziś, jak i w przyszłości.
