Rewolucja w przetwarzaniu odpadów spożywczych – z odpadów do naturalnych nawozów
Problem nadmiaru odpadów i wyjałowienia gleby
W Katalonii, jednym z regionów Hiszpanii, liczba świń przewyższa liczbę mieszkańców – 7,9 miliona świń na 7,7 miliona ludzi. Tak intensywna hodowla prowadzi do poważnych problemów środowiskowych, takich jak nadmiar azotu w glebie. Podobne trudności dotykają wiele regionów Europy. Jednak niedaleko Barcelony naukowcy rozpoczęli małą rewolucję, która może zmienić sposób, w jaki patrzymy na odpady spożywcze i agroprzemysłowe.
Zamiast stosowania surowego obornika na polach, badacze opracowali metodę ekstrakcji azotu z odpadów spożywczych i przetwarzania go w stabilniejszą formę – siarczan amonu. Ten bardziej efektywny nawóz minimalizuje szkodliwe spływy do wód gruntowych, jednocześnie poprawiając jakość gleby.
Nowe technologie w służbie ekologii
Badania są częścią czteroletniego projektu finansowanego przez Unię Europejską o nazwie Waste4Soil. Jego celem jest opracowanie innowacyjnych metod przekształcania odpadów spożywczych w lokalnie produkowane nawozy organiczne. W ten sposób można nie tylko ograniczyć marnotrawstwo żywności, ale także poprawić kondycję europejskich gleb, które w 60–70% są wyjałowione.
W Katalonii naukowcy stosują technologię fermentacji beztlenowej, czyli proces, w którym bakterie rozkładają odpady na biogaz oraz bogaty w składniki odżywcze produkt uboczny zwany pofermentem. Dr Victor Riau z Katalońskiego Instytutu Badań nad Rolnictwem i Żywnością wyjaśnia, że ta metoda jest już dobrze znana – w Europie działa ponad 15 tysięcy biogazowni agroprzemysłowych. Dzięki recyklingowi resztek spożywczych w ten sposób, można zmniejszyć zapotrzebowanie na chemiczne nawozy nawet o 80%.
Korzyści dla lokalnych społeczności i gospodarki
Współpraca naukowców z lokalnymi firmami przemysłu spożywczego oraz władzami publicznymi przynosi korzyści całej społeczności. Redukcja kosztów gospodarowania odpadami oraz wykorzystanie tańszych, odnawialnych surowców wpływają pozytywnie na lokalną gospodarkę. Dr Riau podkreśla, że takie podejście nie tylko chroni środowisko, ale również wspiera rozwój lokalnych przedsiębiorstw.
Europejskie laboratoria innowacji
Projekt Waste4Soil to również sieć „Living Labs” – laboratoriów testowych w siedmiu europejskich krajach: Hiszpanii, Finlandii, Grecji, Węgrzech, Włoszech, Polsce i Słowenii. W tych miejscach badacze eksperymentują z różnorodnymi odpadami spożywczymi, takimi jak resztki z produkcji piwa, oliwy z oliwek czy ryb. Celem jest opracowanie uniwersalnych rozwiązań dla różnych sektorów agroprzemysłu.
W Grecji, gdzie głównym problemem są ogromne ilości odpadów z przemysłu spożywczego, koordynator projektu, dr Kyriakos Panopoulos, zwraca uwagę, że rocznie na świecie marnuje się aż 1 miliard ton żywności, z czego 38% pochodzi z przemysłu spożywczego. Jednocześnie, degradacja gleby stanowi poważne wyzwanie dla europejskiego rolnictwa. Projekt Waste4Soil wspiera realizację celu Europejskiego Zielonego Ładu, jakim jest pełna odbudowa zdegradowanych gleb do 2050 roku.
Innowacyjne przykłady z Europy
Każdy region uczestniczący w projekcie wnosi inne wyzwania i pomysły. W Słowenii, gdzie warunki klimatyczne sprzyjają uprawie oliwek, naukowcy przetwarzają odpady z produkcji oliwy – takie jak skórki, pestki i miąższ – na poprawiacze gleby bogate w węgiel. Te innowacyjne rozwiązania mogą stać się inspiracją dla innych regionów śródziemnomorskich, zmagających się z problemami zarządzania odpadami.
Z kolei w Finlandii, badacze skupili się na przetwarzaniu odpadów z hodowli ryb, które są bogate w azot, fosfor i inne składniki odżywcze. Chociaż transport i przechowywanie takich odpadów bywa problematyczne ze względu na ich zapach, naukowcy pracują nad rozwiązaniami, które uwzględniają kontrolę zapachów. Takie podejście pozwala nie tylko na ograniczenie kosztów produkcji nawozów, ale również zmniejsza zależność od importowanych nawozów, szczególnie z Rosji.
Zrównoważony rozwój jako przewaga konkurencyjna
Jeden z kluczowych celów projektu Waste4Soil to promocja lokalnych i zrównoważonych rozwiązań, które mogą przynieść rolnikom przewagę konkurencyjną na rynkach coraz bardziej nastawionych na ekologiczne produkty. Współpraca pomiędzy naukowcami, rolnikami, przemysłem oraz władzami lokalnymi pozwala na tworzenie i testowanie realnych rozwiązań w rzeczywistych warunkach.
Dr Panopoulos podsumowuje, że każdy krok w kierunku bardziej zrównoważonego rolnictwa ma znaczenie. Projekt Waste4Soil pokazuje, że dzięki innowacjom można nie tylko walczyć z marnotrawstwem żywności, ale także przyczynić się do poprawy stanu środowiska i stworzenia bardziej zrównoważonego rolnictwa w Europie.
Przyszłość zrównoważonego rolnictwa
Dzięki takim inicjatywom jak Waste4Soil, Europa zmierza w kierunku bardziej ekologicznego i zrównoważonego modelu produkcji rolnej. Innowacyjne podejścia do zarządzania odpadami spożywczymi mogą stać się kluczowym elementem zmian, które nie tylko poprawią jakość gleby, ale również pomogą rozwiązać globalny problem marnotrawstwa żywności.
