Hormon antymüllerowski (AMH) jest znany przede wszystkim jako istotny wskaźnik oceny płodności, szczególnie w kontekście rezerwy jajnikowej u kobiet. Jest często wykorzystywany podczas procedur związanych z leczeniem niepłodności, takich jak in vitro, pomagając lekarzom ocenić zdolność jajników do produkcji żywotnych komórek jajowych. Jednak w ostatnich latach coraz więcej uwagi poświęca się jego roli wykraczającej poza sferę reprodukcyjną. Naukowcy zaczynają dostrzegać potencjał AMH w diagnozowaniu i leczeniu niektórych nowotworów.
Niedawno opublikowany artykuł przeglądowy w czasopiśmie „Frontiers in Endocrinology” przedstawia najnowszą wiedzę na temat roli AMH w endokrynologii i onkologii. Praca ta została opracowana przez międzynarodowy zespół badaczy, a jej pierwszym autorem jest dr Marek Gowkielewicz, ginekolog związany z Collegium Medicum Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego. Współautorem publikacji jest także prof. Carsten Carlberg, specjalista w dziedzinie nutrigenomiki i biochemii w Instytucie Rozrodu Zwierząt i Badań Żywności PAN w Olsztynie.
Artykuł porządkuje i omawia współczesną wiedzę na temat biologii AMH, analizując jego rolę na różnych etapach życia człowieka – od rozwoju płodowego, przez dzieciństwo i dojrzewanie, aż po funkcje związane z przysadką mózgową, jajnikami i menopauzą. Naukowcy podkreślają również znaczenie hormonu w technologiach reprodukcyjnych, takich jak kriokonserwacja tkanki jajnika, która jest coraz częściej stosowana w leczeniu niepłodności. Zrozumienie roli AMH w regulacji cyklu komórkowego i jego wpływu na rozwój nowotworów jest kluczowym aspektem badań, które mogą w przyszłości przyczynić się do nowych metod leczenia nowotworów.
Prof. Carlberg wskazuje, że AMH nie tylko reguluje funkcje płciowe, ale także odgrywa istotną rolę w innych tkankach ludzkiego ciała. Hormon ten ma zdolność hamowania cyklu komórkowego i inicjowania apoptozy, czyli zaprogramowanej śmierci komórki. Właśnie te właściwości sprawiły, że AMH stał się obiektem zainteresowania onkologów. Obecnie prowadzone są badania nad przeciwciałami ukierunkowanymi na receptor AMH, znany jako AMHR2. Ten receptor jest kluczowy w modulowaniu ekspresji licznych genów, a badania na modelach zwierzęcych wykazały, że przeciwciała sprzężone z izotopem radioaktywnym mogą skutecznie niszczyć komórki nowotworowe.
Co więcej, AMH może pełnić ważną rolę ochronną w przypadku terapii onkologicznych, takich jak chemioterapia. Chemioterapia, choć skuteczna w walce z rakiem, ma negatywny wpływ na tkankę jajnika, prowadząc do degradacji rezerwy jajnikowej. AMH, poprzez stabilizację puli pierwotnych pęcherzyków jajnikowych, może chronić tę tkankę, co jest szczególnie ważne dla kobiet planujących macierzyństwo po zakończeniu leczenia onkologicznego. Ponadto, hormon ten może zwiększać odporność komórek jajnika na warunki związane z kriokonserwacją, co otwiera nowe możliwości w dziedzinie technologii reprodukcyjnych.
Coraz więcej dowodów sugeruje również, że AMH może odgrywać rolę w ochronie neuronów ruchowych, pełniąc funkcję czynnika wzrostu. Taka ochrona neuronów może mieć potencjalne zastosowanie w leczeniu chorób neurodegeneracyjnych, takich jak choroba Alzheimera. Choć badania w tym obszarze są jeszcze we wczesnym etapie, perspektywa AMH jako czynnika wspierającego leczenie schorzeń neurodegeneracyjnych jest bardzo obiecująca.
Nie można też pominąć związku hormonu antymüllerowskiego z nowotworami jajnika i endometrium, choć w tym obszarze badania są nadal w toku i wiele pytań pozostaje bez odpowiedzi. Mimo znacznych postępów w zrozumieniu roli AMH, naukowcy wciąż poszukują pełnego obrazu jego potencjału.
Jak podsumowuje prof. Carlberg, rozwój wiedzy na temat AMH otwiera nowe horyzonty zarówno w leczeniu niepłodności, jak i w onkologii. Hormon, który do niedawna był analizowany głównie w kontekście reprodukcji, ma teraz szansę stać się kluczowym elementem w diagnostyce i terapii nowotworów oraz innych chorób. Jednak pełne zrozumienie jego funkcji i możliwości terapeutycznych wymaga dalszych badań.
Rozwój badań nad AMH to przykład na to, jak jeden hormon może pełnić wielorakie role w organizmie człowieka i jak jego właściwości mogą być wykorzystane w różnych dziedzinach medycyny, od ginekologii po onkologię i neurologię.
