Dzieci wychowujące się w wielojęzycznym środowisku mogą rozwijać silniejsze zdolności poznawcze oraz zmniejszyć nasilenie symptomów autyzmu – tak sugerują wyniki nowych badań, które obalają wcześniejsze obawy dotyczące wpływu ekspozycji na różne języki.
Nowe spojrzenie na wielojęzyczność
Według badań opublikowanych w czasopiśmie Autism Research, dzieci wychowywane w wielojęzycznych domach wykazują lepsze funkcje wykonawcze, czyli umiejętności niezbędne do wykonywania codziennych zadań. Co więcej, korzyści te były szczególnie widoczne w przypadku dzieci z autyzmem. Odkrycia te rzucają nowe światło na temat potencjalnych zalet wychowania w wielojęzycznym środowisku.
Przełamywanie wcześniejszych obaw
„Okazuje się, że mówienie w wielu językach – niezależnie od tego, czy dana osoba ma diagnozę autyzmu – związane jest z lepszymi zdolnościami inhibicji, większą elastycznością poznawczą oraz lepszym podejściem do przyjmowania perspektywy innych osób” – tłumaczy prowadząca badanie, dr Lucina Uddin, profesor psychiatrii i nauk behawioralnych na Uniwersytecie Kalifornijskim w Los Angeles (UCLA).
Moc, jaka tkwi w nauce języków
Badacze przebadali ponad 100 dzieci w wieku od 7 do 12 lat, w tym zarówno dzieci z autyzmem, jak i bez diagnozy, z domów jedno- oraz wielojęzycznych. Wielu uczestników badania pochodziło z domów, w których używano angielskiego i hiszpańskiego. Wyniki pokazały, że dzieci z wielojęzycznych środowisk wykazywały lepsze umiejętności w kluczowych obszarach:
- Lepiej radziły sobie z inhibicją (umiejętnością unikania rozpraszania się).
- Zwiększyły zdolności poznawcze w przełączaniu się między zadaniami.
- Posiadały większe umiejętności przyjmowania perspektywy innych osób.
Codzienna gimnastyka dla umysłu
„Gdy musisz posługiwać się dwoma językami, musisz jeden z nich częściowo „wyciszać”, aby używać drugiego. To wyjaśnia, dlaczego znajomość dwóch języków może wzmacniać umiejętność inhibicji” – zauważa dr Uddin. Eksperci są przekonani, że regularne przełączanie się między językami jest swoistą gimnastyką dla mózgu, która rozwija elastyczność i zdolności poznawcze.
Pozytywne informacje dla rodziców
Badania te przynoszą ulgę wielu rodzicom dzieci z autyzmem, którzy obawiają się, że kontakt z wieloma językami może opóźnić rozwój ich pociech. „Główne przesłanie naszych badań jest takie, że nie zauważamy żadnych negatywnych skutków wychowania w wielojęzycznym środowisku” – podkreśla Uddin. „W rzeczywistości warto celebrować różnorodność kulturową i językową obecną w rodzinnym domu.”
Plany na przyszłość
Zachęcony obiecującymi wynikami zespół naukowców planuje dalsze badania. Kolejny etap eksperymentów obejmie rekrutację około 150 dzieci z autyzmem i przeprowadzenie dodatkowych testów zdolności wykonawczych oraz językowych. Nowe badania będą również obejmowały obrazowanie mózgu, aby lepiej zrozumieć mechanizmy związane z pozytywnymi efektami wielojęzyczności.
Badania rozpoczęły się na Uniwersytecie Miami, a ich wyniki opublikowano 7 listopada 2024 roku w czasopiśmie Autism Research.
