Jak zmiany klimatu i toksyczne algi przyczyniły się do masowego wymierania słoni w Afryce

W 2020 roku świat obiegły dramatyczne wieści o tajemniczej śmierci 350 afrykańskich słoni w delcie Okawango w Botswanie. Skala tego zjawiska była bezprecedensowa, a fakt, że martwe zwierzęta miały nienaruszone ciosy, szybko wykluczył teorię o kłusownictwie. Dzięki najnowszym technologiom satelitarnym oraz analizie przestrzennej naukowcy z King’s College London odkryli, że za tą tragedią stały toksyczne zakwity glonów, wywołane przez zmiany klimatyczne.

Ekosystem w kryzysie

Delta Okawango jest jednym z najważniejszych ekosystemów na Ziemi i domem dla jednej trzeciej całej populacji afrykańskich słoni. Jej unikalność i różnorodność biologiczna sprawiają, że jest to miejsce o szczególnym znaczeniu, zarówno dla zwierząt, jak i dla lokalnych społeczności. Jednak gwałtowne zmiany klimatyczne coraz bardziej zagrażają jej stabilności. „Ta bezprecedensowa śmierć słoni podkreśla narastające obawy o wpływ suszy i zmian klimatu na deltę Okawango” – wyjaśnia Davide Lomeo, doktorant na King’s College London i główny autor badania.

Co wydarzyło się w 2020 roku?

Wszystko zaczęło się od ekstremalnych zjawisk pogodowych. Rok 2019 był jednym z najsuchszych w historii regionu, co doprowadziło do wyschnięcia wielu zbiorników wodnych. W następnym roku pojawiły się jednak intensywne opady deszczu, które wypełniły wyschnięte wcześniej zbiorniki. Woda wzburzyła osady bogate w składniki odżywcze nagromadzone podczas suszy, co stworzyło idealne warunki dla gwałtownego rozwoju toksycznych glonów. W efekcie, wiele wodopojów w regionie stało się śmiertelną pułapką dla zwierząt, które z nich korzystały.

Dowody z kosmosu

Naukowcy, analizując dane satelitarne dotyczące około 3000 wodopojów, odkryli, że zakwity glonów w 2020 roku były znacznie intensywniejsze niż w trzech poprzednich latach łącznie. W szczególności, 20 zbiorników wodnych w pobliżu znalezionych martwych słoni wykazywało najwyższe poziomy biomasy glonowej w latach 2015–2023. Badania wykazały, że słonie, które napiły się wody z tych toksycznych miejsc, wędrowały średnio 16,5 kilometra, zanim padły w ciągu 88 godzin od pierwszej ekspozycji na toksyny.

Wnioski na przyszłość

To tragiczne wydarzenie jest ostrzeżeniem przed konsekwencjami zmian klimatycznych dla dzikiej przyrody. „Nasze badania wskazują na potencjalnie katastrofalne skutki pogorszenia jakości oraz ilości wody, które mogą wpłynąć na populacje zwierząt w południowej Afryce” – podkreśla Lomeo. Jak wynika z analiz, coraz bardziej suche i gorące warunki klimatyczne w regionie sprawią, że zbiorniki wodne będą suche przez dłuższe okresy, co może prowadzić do częstszych zakwitów toksycznych glonów w przyszłości.

Zastosowanie innowacyjnych narzędzi

Badanie to pokazuje, jak nowoczesne technologie mogą pomóc w zrozumieniu i przeciwdziałaniu zagrożeniom dla dzikiej przyrody. Połączenie monitoringu satelitarnego z analizą przestrzenną pozwoliło naukowcom zidentyfikować konkretne wodopoje, które były szczególnie niebezpieczne. Tego typu podejście może w przyszłości umożliwić wcześniejsze wykrywanie podobnych zagrożeń i podejmowanie działań zapobiegawczych, zanim dojdzie do kolejnych katastrof.

Konieczność monitoringu jakości wody

Wyniki badań jednoznacznie wskazują na potrzebę regularnego monitorowania jakości wody w całym regionie, szczególnie w mniejszych zbiornikach wodnych. Te, choć mogą wydawać się mniej istotne, odgrywają kluczową rolę jako źródło wody dla dzikich zwierząt w suchych porach roku. W obliczu zmian klimatycznych, ochrona tych zasobów staje się priorytetem, jeśli chcemy zapewnić przetrwanie nie tylko słoni, ale także wielu innych gatunków uzależnionych od wody w regionie.

Podsumowanie

Katastrofa w delcie Okawango w 2020 roku to bolesne przypomnienie o złożonych i często nieprzewidywalnych skutkach zmian klimatycznych. Przypadek słoni z Botswany uświadamia nam, jak ważne jest inwestowanie w badania i technologie, które pozwolą lepiej monitorować i chronić nasze ekosystemy. Tylko wtedy będziemy w stanie skutecznie przeciwdziałać podobnym tragediom w przyszłości.