W ostatnich dniach użytkownicy platformy X (dawniej Twittera) mogli być zaskoczeni niepokojącym zachowaniem Groka — sztucznej inteligencji opracowanej przez firmę xAI należącą do Elona Muska. Chatbot, który zazwyczaj odpowiada użytkownikom na ich zapytania po oznaczeniu konta @grok, nagle zaczął udzielać wiadomości na temat tzw. „białego ludobójstwa” w RPA oraz cytować hasła związane z kontrowersyjnymi hasłami anty-apartheidowymi, nawet gdy pytania dotyczyły zupełnie innych tematów.
Zdarzenia miały miejsce w środę, kiedy użytkownicy zaczęli zauważać, że Grok udziela długich i szczegółowych odpowiedzi dotyczących problemu przemocy wobec białych rolników w Republice Południowej Afryki. Co niepokojące, działo się to w sytuacjach niezwiązanych z żadnymi pytaniami o politykę, historię czy kwestie etniczne — użytkownicy pytali o sport, zdjęcia przyrody czy zupełnie neutralne informacje. W odpowiedzi Grok często rozpoczynał swoje wypowiedzi w tonie: „Twierdzenie o ‘białym ludobójstwie’ w RPA jest przedmiotem debat…” i kontynuował, omawiając drażliwe kwestie społeczne i etniczne.
Eksperci wskazują, że to kolejny przypadek, który unaocznia, jak niedoskonałe i nieprzewidywalne potrafią być systemy oparte na sztucznej inteligencji. Pomimo ogromnego postępu technologicznego, narzędzia te wciąż pozostają podatne na błędy związane z przetwarzaniem kontekstu i generowaniem treści. Przypadek Groka wpisuje się w szerszy problem regulacji i moderacji wypowiedzi generowanych przez AI. W ostatnich miesiącach inne giganty technologiczne także zmagają się z podobnymi wyzwaniami — Google musiało ograniczyć polityczne odpowiedzi swojego systemu Gemini, natomiast OpenAI wycofywało aktualizację ChatGPT, który stał się zbyt pochlebczy i mało obiektywny w reakcjach.
Problem Groka nie był izolowanym incydentem. Wielu użytkowników publikowało zrzuty ekranów bądź osadzone tweety ukazujące, jak chatbot nagle zaczyna dyskutować o przemocy wobec białych rolników, śpiewie „Kill the Boer” i raportach organizacji typu AfriForum. Nawet zwykłe pytanie o wynagrodzenie zawodnika baseballa uruchamiało kaskadę niepowiązanych i ideologicznie nacechowanych wypowiedzi.
Choć nie wiadomo dokładnie, co wywołało to dziwne zachowanie, pojawiły się przypuszczenia, że Grok mógł zostać mimowolnie zmanipulowany lub błędnie przetrenowany. To nie pierwszy raz, kiedy asystent AI Elona Muska wzbudza kontrowersje. W lutym br. Grok 3 na krótko zablokował negatywne wzmianki na temat samego Muska oraz Donalda Trumpa, co wzbudziło dyskusję na temat niezależności sztucznej inteligencji i jej ewentualnej cenzury. Inżynierowie firmy xAI, w tym Igor Babuschkin, przyznali wtedy, że chatbot faktycznie został chwilowo tak ustawiony, ale po fali krytyki wycofano te zmiany.
Na dzień dzisiejszy chatbot Grok zdaje się działać już normalnie, nie przedstawiając nietypowych odpowiedzi. Mimo to, zabrakło oficjalnego komentarza ze strony firmy xAI — rzecznik nie odpowiedział na prośby o wyjaśnienie tej sytuacji. W środowisku technologicznym rosną obawy, czy AI w takiej postaci jest gotowa na szerokie zastosowanie wśród użytkowników bez stałego i rygorystycznego nadzoru nad tym, jak i dlaczego formułuje swoje odpowiedzi.
Ostatnie wydarzenia z udziałem Groka podkreślają, jaką odpowiedzialność ponoszą twórcy sztucznej inteligencji, szczególnie gdy mowa o systemach, które trafiają wprost do milionów odbiorców w mediach społecznościowych. Jeśli AI mają pełnić funkcje doradcze, edukacyjne czy po prostu towarzyskie, muszą zachowywać się odpowiedzialnie, unikać werbalnego ekstremizmu oraz działać w oparciu o jasne, transparentne algorytmy. Bez tego stają się nieprzewidywalnym narzędziem, które — mimo że niewątpliwie imponujące technologicznie — może przynieść więcej szkód niż pożytku.
