Czarna kawa może mieć pozytywny wpływ na zdrowie metaboliczne – tak wynika z zakrojonych na szeroką skalę badań przeprowadzonych w Korei Południowej. Okazuje się, że codzienne spożywanie tego napoju wspomaga kontrolę poziomu glukozy i obniża insulinooporność, szczególnie u kobiet.
Kawa od lat jest przedmiotem licznych badań nad jej wpływem na zdrowie człowieka. Mimo że każdego dnia sięgają po nią miliony ludzi na całym świecie, naukowcy wciąż analizują, jak konkretnie jej składniki oddziałują na organizm. Najnowsze badanie opublikowane w czasopiśmie Nutrients wykorzystało dane z krajowego badania zdrowia i żywienia w Korei (KNHANES), obejmujące lata 2019–2021. Przeanalizowano dane ponad 7 tysięcy dorosłych w przedziale wiekowym 19–64 lata, zwracając szczególną uwagę na rodzaj i ilość spożywanej kawy oraz ich związek z markerami metabolizmu glukozy.
Analizowane dane wykazały jednoznacznie: osoby pijące czarną kawę – w szczególności kobiety – miały niższy poziom insuliny na czczo i niższy wskaźnik HOMA-IR, który służy do oceny insulinooporności. Co ciekawe, największe korzyści zaobserwowano wśród kobiet, które piły dwie lub więcej filiżanek czarnej kawy dziennie. W tej grupie wskaźnik HOMA-IR spadał nawet o 36%, a poziom insuliny na czczo – o 36%. Wśród ogółu badanych, spożywanie dwóch filiżanek dowolnego rodzaju kawy (czystej lub z dodatkami) skutkowało średnio 23% niższym ryzykiem podwyższonego poziomu insuliny.
Dlaczego właśnie czarna kawa przynosi tak wyraźne korzyści? Naukowcy wskazują tu na obecność polifenoli – przeciwutleniaczy, które naturalnie występują w kawowych ziarnach. Substancje te mogą poprawiać wrażliwość komórek na insulinę, co odgrywa kluczową rolę w zapobieganiu cukrzycy typu 2 i innych chorób metabolicznych. Nie bez znaczenia jest również brak dodatków – cukru i śmietanki – które w przypadku kawy typu „3w1” stanowią źródło nieco mniej korzystnych dla zdrowia tłuszczów nasyconych oraz węglowodanów prostych.
Podział uczestników na grupy pijące różne ilości kawy pokazał, że największe korzyści osiągali ci, którzy pili czarną kawę w umiarkowanych ilościach – do dwóch filiżanek dziennie. U osób spożywających więcej niż trzy filiżanki dziennie, pozytywne efekty przestawały być statystycznie istotne, co badacze tłumaczą m.in. mniejszą próbą oraz potencjalnie różną tolerancją organizmu na większe ilości kofeiny.
Różnice zaobserwowane między płciami również przyciągają uwagę. Kobiety mogły odnieść większe korzyści z picia kawy dzięki wyższemu poziomowi globuliny wiążącej hormony płciowe (SHBG), który utrzymuje się na wyższym poziomie dzięki obecności estrogenu. Badane kobiety częściej również deklarowały abstynencję od palenia i alkoholu, co dodatkowo mogło pozytywnie wpływać na rezultaty w zakresie regulacji poziomu glukozy.
Nie odnotowano natomiast istotnych statystycznie zmian w poziomie hemoglobiny glikowanej (HbA1c) ani wskaźnika funkcji komórek beta trzustki (HOMA-β), co sugeruje, że kawa (szczególnie czarna) wpływa przede wszystkim na poprawę wrażliwości na insulinę, a nie na bezpośrednią poprawę funkcji trzustki.
Badacze podsumowują: kofeina i inne związki zawarte w kawie mogą wpływać antyzapalnie i antyoksydacyjnie, a także ograniczać wchłanianie glukozy w jelitach oraz jej uwalnianie przez wątrobę. Wszystko to razem może przekładać się na lepszą gospodarkę węglowodanową organizmu, nawet przy umiarkowanym spożyciu kawy.
To pierwsze tak szeroko zakrojone badanie obejmujące reprezentatywną próbę koreańskiej populacji, które uwzględniło zarówno ilość, jak i typ konsumowanej kawy, w odniesieniu do wskaźników metabolizmu glukozy. Choć wyniki są obiecujące, autorzy zwracają uwagę na potrzebę przeprowadzenia kolejnych badań, aby potwierdzić zaobserwowane zależności i ustalić optymalne dawki dziennego spożycia kawy – z uwzględnieniem różnych typów metabolizmu oraz indywidualnej tolerancji organizmu na kofeinę.
Wnioski są jasne: umiarkowane picie czarnej kawy – zwłaszcza przez kobiety – może wspomagać kontrolę poziomu cukru we krwi i działać ochronnie przed rozwojem insulinooporności. To kolejne potwierdzenie, że w odpowiednich ilościach kawa może być sprzymierzeńcem zdrowego stylu życia.
