Nowe badania wykorzystujące sztuczną inteligencję rzucają światło na wpływ współistniejących chorób na długość życia osób cierpiących na nieswoiste zapalenia jelit (IBD). Wyniki tej analizy, przeprowadzonej przez kanadyjskich naukowców, wskazują, że wczesne występowanie takich schorzeń jak zapalenie stawów, zaburzenia nastroju oraz nadciśnienie tętnicze może znacząco przyspieszać śmierć wśród pacjentów z IBD – co podkreśla pilną potrzebę wcześniejszej interwencji i skuteczniejszych działań profilaktycznych.
Nieswoiste zapalenia jelit to zbiorcze określenie dla przewlekłych chorób zapalnych jelit, takich jak choroba Leśniowskiego-Crohna i wrzodziejące zapalenie jelita grubego. Są to schorzenia, które znacząco wpływają na jakość życia pacjentów, powodując dolegliwości trawienne, osłabienie oraz zwiększone ryzyko licznych powikłań zdrowotnych. Prognozy wskazują, że do 2035 roku IBD zostanie zdiagnozowane u około 470 tysięcy Kanadyjczyków. Choć sama choroba bywa wyniszczająca, to właśnie obecność innych schorzeń – takich jak choroby sercowo-naczyniowe czy zaburzenia psychiczne – często okazuje się kluczowym czynnikiem skracającym życie pacjentów.
W najnowszym badaniu, przeprowadzonym na danych administracyjnych mieszkańców Ontario w latach 2010–2020, zastosowano zaawansowane modele uczenia maszynowego, które analizowały zależności pomiędzy współistniejącymi chorobami a przedwczesną śmiertelnością wśród pacjentów z IBD. W badaniu wzięto pod uwagę trzy scenariusze analityczne, z których każdy koncentrował się na nieco innych aspektach zdrowotnych — od chorób rozwijających się we wczesnym wieku po czynniki demograficzne, takie jak płeć czy wiek przy diagnozie.
W analizie wykorzystano algorytmy takie jak regresja logistyczna, Random Forest oraz XGBoost. Najpełniejsze wyniki uzyskano przy pomocy modelu XGB3, który osiągnął największą dokładność przy przewidywaniu przedwczesnych zgonów wynikających z obecności wielu schorzeń, szczególnie zdiagnozowanych przed 60. rokiem życia. W zidentyfikowanej grupie badawczej, liczącej 9278 zmarłych pacjentów z IBD, aż 47,2% przypadków stanowiły zgony przedwczesne – to niezwykle niepokojąca statystyka.
Najczęściej występującymi chorobami towarzyszącymi w momencie osiągnięcia wieku 60 lat były choroby stawów (w tym choroba zwyrodnieniowa), zaburzenia nastroju oraz nadciśnienie tętnicze. W momencie zgonu dodatkowo często występowały również niewydolność nerek oraz choroby nowotworowe. Co istotne, modele sztucznej inteligencji wykazały, że największą trafność w przewidywaniach zapewniały dane dotyczące osób, u których schorzenia diagnozowano wcześniej w życiu. Przykładowo, zapalenie stawów miało wpływ na 58% błędnych pozytywnych prognoz, podczas gdy nadciśnienie i zaburzenia nastroju odpowiednio na 56% i 53% przypadków.
Wyniki badań były spójne zarówno pomiędzy podtypami IBD, jak i pomiędzy płciami. Jednak najsilniejszym predyktorem przedwczesnej śmierci okazało się występowanie zaburzeń nastroju, nadciśnienia, zapaleń stawów oraz innych problemów zdrowotnych diagnozowanych przed 60. rokiem życia. Płeć męska również została zaklasyfikowana jako istotny czynnik ryzyka.
Zastosowanie uczenia maszynowego w badaniach nad IBD i współistniejącymi chorobami otwiera nową erę precyzyjnej medycyny. Zamiast oceniać każdego pacjenta według tych samych standardów, analizowane modele sugerują konieczność tworzenia bardziej spersonalizowanych planów opieki zdrowotnej, z dużym naciskiem na wcześniejszą diagnostykę i kompleksowe podejście do leczenia. Jak podkreślają autorzy – potrzebne są dalsze badania interdyscyplinarne, które pozwolą lepiej zrozumieć, w jaki sposób obecność wielu chorób jednocześnie wpływa na skrócenie życia u pacjentów z IBD oraz jak można temu skutecznie przeciwdziałać poprzez wczesne i złożone działania prewencyjne.
