Sztuczna inteligencja zmienia leczenie raka prostaty
Nowoczesne technologie coraz śmielej wkraczają w świat medycyny, oferując innowacyjne narzędzia wspomagające diagnozowanie i leczenie różnych schorzeń. Najnowsze badania przeprowadzone przez naukowców z Uniwersytetu Kalifornijskiego w Los Angeles (UCLA) wskazują, że sztuczna inteligencja może odegrać kluczową rolę w poprawie skuteczności terapii nowotworów prostaty. W szczególności pomaga ona lekarzom określić, którzy pacjenci mogą odnieść największe korzyści z mniej inwazyjnej metody leczenia – częściowej krioablacji gruczołu krokowego.
Badacze opracowali narzędzie o nazwie Unfold AI, które pozwala dokładniej oszacować wielkość guza prostaty oraz wskazać pacjentów najbardziej podatnych na skuteczne leczenie tą metodą. Według wyników opublikowanych w czasopiśmie BJUI Compass, wykorzystanie sztucznej inteligencji w celu precyzyjnego określenia wielkości guzów mogłoby zmniejszyć liczbę niepowodzeń terapeutycznych nawet o 70%.
Nowoczesna metoda leczenia
Częściowa krioablacja gruczołu krokowego to minimalnie inwazyjna technika zwalczania nowotworów prostaty. Procedura polega na miejscowym zamrażaniu i niszczeniu wyłącznie zainfekowanej części gruczołu, co pozwala uniknąć poważniejszych powikłań wynikających z usunięcia całego narządu. Standardowe metody, takie jak chirurgia czy radioterapia, są często skuteczne, ale mogą powodować negatywne skutki uboczne, np. nietrzymanie moczu czy zaburzenia erekcji. Tymczasem krioablacja, dzięki precyzyjnemu ukierunkowaniu zabiegu, znacznie minimalizuje te zagrożenia.
Aby taka terapia była skuteczna, kluczowe jest dokładne określenie zasięgu guza. W praktyce jednak stosowane obecnie metody często zaniżają jego rozmiary, a także mogą pomijać drobniejsze zmiany nowotworowe. Skutkiem tego są niepełne zabiegi, które zwiększają ryzyko nawrotu choroby.
Rola sztucznej inteligencji
Unfold AI został opracowany jako odpowiedź na problem niedokładnych pomiarów w procesie kwalifikacji pacjentów do krioablacji. Narzędzie analizuje dane pochodzące z rezonansu magnetycznego oraz wyników biopsji, tworząc trójwymiarową mapę nowotworu w prostacie. Dzięki temu lekarze zyskują pełniejszy obraz rzeczywistej objętości oraz granic guza, co w znacznym stopniu poprawia trafność diagnoz i skuteczność terapii.
W celu oceny skuteczności tego rozwiązania, naukowcy przeprowadzili badanie kliniczne obejmujące 204 pacjentów z miejscowo ograniczonym rakiem prostaty, poddanych częściowej krioablacji w UCLA w latach 2017–2022. Wszyscy uczestnicy przeszli biopsje prowadzone pod kontrolą rezonansu magnetycznego w momencie diagnozy, a następnie ponownie po 6 oraz 18 miesiącach od zakończenia leczenia, aby ocenić ewentualny nawrót choroby.
Przełomowe wyniki badań
Podczas badania lekarze wykorzystali Unfold AI do określenia objętości każdego guza i porównali te wartości z tradycyjnymi wskaźnikami, takimi jak stopień zaawansowania nowotworu czy poziom antygenu swoistego dla prostaty (PSA). Wyniki nie pozostawiły wątpliwości – to właśnie objętość guza okazała się najważniejszym czynnikiem prognostycznym skuteczności leczenia.
Pacjenci, u których guz miał mniej niż 1,5 cm³, znacznie rzadziej wymagali ponownych zabiegów lub rozwijali przerzuty. Wprowadzenie tego progu jako nowego kryterium kwalifikacyjnego do leczenia mogłoby zapobiec aż 72% niepowodzeń terapeutycznych. Natomiast tradycyjne kryterium oceny, jakim jest stopień zaawansowania nowotworu, nie miało istotnego wpływu na przewidywanie skuteczności terapii.
Profesor Leonard Marks z UCLA, główny autor badania, podkreślił, że Unfold AI umożliwia lekarzom precyzyjne określenie objętości raka prostaty, czego wcześniej nie można było osiągnąć z tak dużą dokładnością. Jego zdaniem uwzględnienie tego czynnika w podejmowaniu decyzji terapeutycznych może znacząco usprawnić wybór kandydatów do leczenia krioablacją oraz zwiększyć skuteczność terapii.
Przyszłość leczenia raka prostaty
Pomimo obiecujących wyników, naukowcy zwracają uwagę na potrzebę przeprowadzenia kolejnych, szerzej zakrojonych badań w różnych ośrodkach medycznych, aby potwierdzić skuteczność tego podejścia na większej grupie pacjentów.
Zastosowanie sztucznej inteligencji w leczeniu raka prostaty to znaczący krok w stronę bardziej spersonalizowanej medycyny. Dzięki takim innowacjom, jak Unfold AI, pacjenci mogą liczyć na skuteczniejsze leczenie oraz mniejszą liczbę powikłań, co poprawia ich jakość życia. Jeśli dalsze badania potwierdzą skuteczność tego rozwiązania, AI może na stałe zagościć w codziennej praktyce klinicznej, pomagając lekarzom w podejmowaniu precyzyjniejszych decyzji terapeutycznych i zwiększając szanse na pełne wyleczenie nowotworu.
