Rozszerzenie programu Medicaid nie zwiększyło ryzyka niewłaściwego stosowania leków opioidowych ani benzodiazepin u osób zażywających narkotyki – tak wynika z nowego badania przeprowadzonego przez naukowców z Boston University School of Public Health oraz Emory University Rollins School of Public Health. Wnioski te podważają wcześniejsze obawy, że łatwiejszy dostęp do refundowanych leków może prowadzić do ich nadużywania.
Osoby, które przyjmują narkotyki dożylnie i żyją w ubóstwie, są szczególnie narażone na poważne problemy zdrowotne, takie jak HIV, gruźlica czy przedawkowanie substancji psychoaktywnych. Rozszerzenie dostępu do Medicaid mogłoby zapewnić tej grupie lepszą opiekę medyczną, lecz niektórzy eksperci obawiali się, że może to także sprzyjać niekontrolowanemu przyjmowaniu opioidów. Publikacja w Journal of Substance Use and Addiction Treatment stanowczo przeczy jednak temu poglądowi, podkreślając brak związku między rozszerzeniem świadczeń a nadużywaniem leków na receptę.
Analiza objęła dane dotyczące niemal 20 tysięcy osób z niskimi dochodami, które stosują narkotyki dożylnie. Wyniki pokazały, że zmiany w dostępie do Medicaid nie wpłynęły na wzrost niereceptowego stosowania opioidów czy benzodiazepin – leków często przepisywanych na stany lękowe i bezsenność. Oznacza to, że obawy o dodatkowe nadużycia były bezpodstawne, a rzeczywiste dane wskazują, że udostępnienie refundowanych świadczeń medycznych nie zaostrzyło trwającego w Stanach Zjednoczonych kryzysu opioidowego.
Badacze wzięli pod uwagę wiele czynników, które mogłyby wpływać na uzyskane wyniki, takich jak stan zdrowia uczestników, status ubezpieczeniowy, poziom dochodów, a także ogólne trendy dotyczące stosowania opioidów w poszczególnych stanach. Nawet po uwzględnieniu tych zmiennych nie wykazano wzrostu niewłaściwego stosowania leków wśród objętych badaniem osób – grupy szczególnie narażonej na wykluczenie i ograniczony dostęp do opieki zdrowotnej.
Zdaniem współautorki badania, dr Danielle Haley z Boston University School of Public Health, dysponujemy już solidnym materiałem dowodowym wskazującym na to, że rozszerzenie dostępu do Medicaid ma potencjalnie ratujący życie wpływ na ludzi używających narkotyków. Zwraca uwagę, że chociaż pierwsze lata kryzysu opioidowego w Stanach Zjednoczonych związane były z nadmiernym przepisywaniem leków przeciwbólowych, to obecnie największym zagrożeniem pozostają syntetyczne opioidy, takie jak fentanyl. Podkreśla, że kluczowe jest wspieranie polityki zapewniającej pacjentom dostęp do odpowiednich leków przeciwbólowych, przy jednoczesnym nadzorze nad ich przepisywaniem.
W badaniu przeanalizowano dane z trzech lat: 2012, 2015 oraz 2018. Próbę stanowiło 19 728 osób w wieku od 18 do 64 lat, spełniających kryteria dochodowe objęcia Medicaid. Analizowane przypadki pochodziły z trzynastu stanów – dziesięciu, które rozszerzyły Medicaid, oraz trzech, które tego nie zrobiły. Wykryte zależności pokazały, że wprowadzenie szerszego dostępu do opieki zdrowotnej nie wpłynęło na zwiększenie niereceptowego stosowania opioidów lub benzodiazepin – niezależnie od rasy, statusu HIV ani innych czynników demograficznych.
Autorzy pracy mają nadzieję, że wyniki ich badania przyczynią się do zwalczania społecznej stygmatyzacji osób zażywających narkotyki oraz do eliminowania strukturalnych nierówności, które często uniemożliwiają skuteczną pomoc tym pacjentom. Dr Haley podkreśla, że leki zatwierdzone przez FDA do leczenia uzależnienia od opioidów są niezwykle skuteczne w redukcji przedawkowań i powinny być szerzej dostępne. Uważa, że kluczowe jest nie tylko rozszerzenie dostępu do ubezpieczenia zdrowotnego, ale także usuwanie barier, które utrudniają osobom z Medicaid rzeczywiste korzystanie z dostępnych świadczeń.
Nowe badania dostarczają ważnych argumentów w dyskusji na temat polityki zdrowotnej – pokazują, że ułatwienie dostępu do opieki medycznej nie prowadzi do eskalacji kryzysu uzależnień, a wręcz może przyczynić się do jego ograniczenia. W obliczu trwających debat dotyczących przyszłości Medicaid w Stanach Zjednoczonych, te ustalenia mogą mieć istotne znaczenie dla kształtowania przyszłych przepisów i strategii wsparcia osób najbardziej narażonych na konsekwencje kryzysu opioidowego.
