Nowe badania wskazują, jak chronić mózg przed szkodliwymi mikroplastikami
Mikroplastiki są obecne w otaczającym nas świecie na niespotykaną dotąd skalę. Najnowsze badania, opublikowane w czasopiśmie Brain Medicine, pokazują, że istnieją skuteczne sposoby na ograniczenie ekspozycji na te szkodliwe cząsteczki, co może mieć kluczowe znaczenie dla zdrowia mózgu oraz ogólnego dobrostanu organizmu. Proste zmiany w diecie i stylu życia mogą znacząco zmniejszyć ryzyko negatywnego wpływu mikroplastików na układ nerwowy i inne narządy.
Mikroplastiki i ich wpływ na zdrowie człowieka
Według szacunków każdego roku do środowiska trafia od 10 do 40 milionów ton mikroplastików. Te drobne cząsteczki przedostają się do atmosfery, wód i gleby, a następnie – poprzez żywność, powietrze i wodę – docierają do organizmu człowieka. Badania laboratoryjne sugerują, że kontakt z mikroplastikami może prowadzić do poważnych konsekwencji zdrowotnych, takich jak stany zapalne, stres oksydacyjny, zaburzenia metaboliczne i immunologiczne, a nawet rozwój nowotworów.
Co więcej, ostatnie publikacje wykazały, że mikroplastiki mogą osadzać się w różnych narządach, w tym w mózgu. Gromadzenie tych cząstek w tkankach nerwowych może przyczyniać się do pogorszenia funkcji poznawczych, stanów zapalnych mózgu oraz spadku poziomu kluczowych białek synaptycznych, co zwiększa ryzyko chorób neurodegeneracyjnych, takich jak demencja.
Jak mikroplastiki dostają się do mózgu?
Badania opublikowane w Nature Medicine wykazały, że ludzkie mózgi mogą zawierać znaczące ilości mikroplastików, a u pacjentów z demencją ich poziom był od trzech do pięciu razy wyższy niż u osób zdrowych. Co ciekawe, ich nagromadzenie w mózgu było od 7 do 30 razy większe niż w innych narządach, takich jak wątroba czy nerki.
Naukowcy podejrzewają, że mikroplastiki mogą przenikać do mózgu z powodu osłabienia bariery krew-mózg, co może być efektem toczących się w organizmie procesów neurodegeneracyjnych. Dodatkowo, ich obecność w tkankach mózgu może zakłócać procesy odpowiadające za usuwanie patologicznych białek, co jeszcze bardziej pogłębia ryzyko rozwoju chorób neurodegeneracyjnych.
Główne źródła mikroplastików
Żywność i napoje
Jednym z najczęstszych źródeł mikroplastików jest jedzenie. Wielu ludzi nie zdaje sobie sprawy, że niektóre produkty spożywcze zawierają ich ogromne ilości. Przykładem mogą być przetworzone potrawy – badania wykazały, że popularne nuggetsy z kurczaka zawierają nawet 30 razy więcej mikroplastików na gram w porównaniu do świeżych filetów z piersi kurczaka.
Warto również zwrócić uwagę na opakowania i sposób przechowywania żywności – plastikowe pojemniki oraz puszki mogą zwiększać poziom zanieczyszczenia posiłków mikroplastikami. Ciekawostką jest fakt, że parzenie herbaty w torebkach wykonanych z tworzyw sztucznych może powodować uwolnienie miliardów mikroskopijnych cząsteczek do kubka, co znacznie przekracza znane do tej pory poziomy zatruć plastikiem.
Bardzo dużym problemem jest też spożycie wody w plastikowych butelkach – zamiana takiej wody na przefiltrowaną wodę z kranu może zmniejszyć ilość mikrodrobin plastiku dostających się do organizmu z 90 000 do 4 000 cząsteczek rocznie.
Czynniki środowiskowe
Nie tylko jedzenie i napoje są źródłem mikroplastików – wdychanie powietrza również przyczynia się do ich akumulacji w organizmie. Dorosły mężczyzna może rocznie wdychać ponad 62 000 cząstek plastiku! Dlatego stosowanie filtrów powietrza HEPA w domu może być skutecznym sposobem na zmniejszenie tej ekspozycji. Te filtry usuwają do 99,97% unoszących się w powietrzu cząsteczek o wielkości 0,3 mikrona, w tym mikroplastików.
Czy organizm człowieka może usuwać mikroplastiki?
Na szczęście istnieją mechanizmy, które pozwalają organizmowi usuwać mikroplastiki. Badania wykazały, że można je wykryć w pocie, moczu oraz kale, co sugeruje, że ciało stara się je naturalnie eliminować. Jednak skuteczność tych mechanizmów jest nadal niejasna i wymaga dalszych badań.
Prowadząc zdrowy tryb życia, można wspierać proces naturalnej detoksykacji organizmu. Regularna aktywność fizyczna i pocenie się mogą pomagać w usuwaniu niektórych toksycznych substancji, jednak ich skuteczność w przypadku mikroplastików jest wciąż dyskutowana przez naukowców.
Jak ograniczyć narażenie na mikroplastiki?
Zmniejszenie ilości spożywanych mikroplastików nie wymaga drastycznych zmian – wystarczy wprowadzić kilka zdrowych nawyków:
– Unikanie jedzenia wysoko przetworzonych produktów, takich jak fast foody i paczkowane dania gotowe.
– Zamiana plastikowych butelek na filtrowaną wodę z kranu.
– Wybór żywności przechowywanej w szkle lub metalowych pojemnikach zamiast plastiku.
– Ograniczenie używania plastikowych opakowań i sztućców.
– Rezygnacja z podgrzewania jedzenia w plastikowych pojemnikach – lepszym wyborem są naczynia szklane lub stalowe.
– Stosowanie filtrów powietrza HEPA w domu, aby zmniejszyć ilość mikroplastików unoszących się w powietrzu.
Podsumowanie
Rosnąca obecność mikroplastików w środowisku staje się poważnym zagrożeniem dla zdrowia człowieka, zwłaszcza dla funkcjonowania mózgu. Badania wykazują, że można skutecznie ograniczyć ich spożycie i wdychanie poprzez proste zmiany w diecie i stylu życia. Chociaż organizm posiada mechanizmy usuwające cząsteczki plastiku, to ich skuteczność wymaga dalszych badań. Dbając o świadome wybory dotyczące jedzenia i środowiska, możemy znacząco zmniejszyć nasze codzienne narażenie na szkodliwe mikroplastiki i tym samym chronić zdrowie na długie lata.
