Naukowcy z Stanford Medicine dokonali niezwykłego odkrycia, które może odmienić podejście do redukcji masy ciała. Zidentyfikowali oni naturalnie występującą cząsteczkę o nazwie BRP, która wykazuje działanie podobne do semaglutydu – popularnego środka na odchudzanie znanego pod nazwą Ozempic. Co istotne, BRP zdaje się eliminować niektóre uciążliwe skutki uboczne klasycznych leków na otyłość, takie jak nudności, zaparcia czy utrata masy mięśniowej.
Nowo odkryta cząsteczka działa poprzez alternatywny szlak metaboliczny i oddziałuje na inne neurony w mózgu, co może oznaczać bardziej precyzyjne podejście do regulacji masy ciała. Podczas gdy semaglutyd wpływa na receptory obecne nie tylko w mózgu, ale także w układzie pokarmowym, trzustce i innych tkankach, BRP działa głównie w podwzgórzu – obszarze odpowiedzialnym za kontrolę apetytu oraz metabolizmu.
Potencjał BRP w zwalczaniu otyłości
Główna autorka badania, dr Katrin Svensson, wyjaśnia, że szerokie działanie semaglutydu przekłada się m.in. na spowolnienie trawienia i obniżenie poziomu cukru we krwi. Natomiast BRP, poprzez swoje selektywne oddziaływanie na podwzgórze, może przynosić podobne korzyści bez typowych skutków ubocznych. Svensson zaangażowała się w rozwój tego odkrycia, współtworząc firmę, która przygotowuje się do badań klinicznych na ludziach.
Badania nad BRP były możliwe dzięki zastosowaniu sztucznej inteligencji, która pomogła wyodrębnić istotne białka spośród wielu innych cząsteczek. Kluczowym punktem było skupienie się na prohormonach – biologicznie nieaktywnych prekursorach hormonów – które po przekształceniu w aktywne peptydy mogą regulować metabolizm i inne procesy biologiczne.
Algorytm Peptide Predictor – sztuczna inteligencja w służbie nauki
Tradycyjne metody identyfikacji białek i hormonów są niezwykle czasochłonne. Aby przyspieszyć badania, naukowcy stworzyli algorytm Peptide Predictor, który analizuje sekwencje aminokwasów we wszystkich 20 000 ludzkich genach kodujących białka. Dzięki temu udało się wyselekcjonować 373 prohormony, a następnie zawęzić analizę do tych, które mogą wpływać na metabolizm i apetyt.
Peptide Predictor przewidział, że enzym prohormonalny PC1/3, powiązany z otyłością, może generować 2683 unikalne peptydy. Ostatecznie badacze skupili się na 100 obiecujących sekwencjach, w tym na GLP-1 – peptydzie regulującym poziom cukru we krwi i łaknienie. Jednak najbardziej zaskakujące okazało się odkrycie BRP – krótkiego peptydu składającego się z zaledwie 12 aminokwasów, który wykazał ogromny potencjał w regulacji metabolizmu w modelach zwierzęcych.
Eksperymenty na zwierzętach – obiecujące wyniki
Gdy naukowcy przetestowali działanie BRP na myszach oraz miniprosiach (które lepiej odwzorowują ludzki metabolizm niż myszy), odkryli, że pojedyncza iniekcja peptydu przed posiłkiem ograniczała spożycie jedzenia nawet o 50% w ciągu godziny. Co więcej, otyłe myszy poddane 14-dniowej terapii BRP schudły średnio 3 gramy dzięki redukcji tkanki tłuszczowej, podczas gdy grupa kontrolna przybrała na wadze.
Dodatkowo, nie odnotowano u badanych zwierząt zmian w zachowaniu, spożyciu wody, poziomie lęku czy funkcjonowaniu układu trawiennego. Wyniki skanów mózgu wykazały, że BRP aktywuje odmienne szlaki metaboliczne niż GLP-1 oraz semaglutyd, co sugeruje nowatorski mechanizm działania tej cząsteczki.
Co dalej?
Następnym krokiem badaczy jest zidentyfikowanie receptorów komórkowych, z którymi wiąże się BRP, oraz określenie dokładnego mechanizmu jego działania. Naukowcy pracują również nad wydłużeniem czasu utrzymywania się jego efektów w organizmie, co pozwoliłoby na wygodniejszy schemat dawkowania u ludzi.
Dr Svensson podkreśla, że brak skutecznych i bezpiecznych leków na otyłość od lat pozostaje problemem. Według niej BRP może stać się prawdziwym przełomem na tym polu, jeśli okaże się równie efektywny i bezpieczny dla ludzi, jak dla zwierząt.
Badania były możliwe dzięki wsparciu wielu instytucji naukowych i programów finansujących, w tym National Institutes of Health, Stanford Bio-X oraz American Heart Association. W projekcie uczestniczyli także badacze z uniwersytetów w Kalifornii, Minnesocie i Kolumbii Brytyjskiej.
Czy BRP rzeczywiście okaże się nową bronią w walce z otyłością? Jeśli kolejne etapy badań potwierdzą wcześniejsze wyniki, ten niepozorny peptyd może zrewolucjonizować podejście do leczenia nadwagi i chorób metabolicznych.