Niedawno opublikowane badania przynoszą cenne spostrzeżenia na temat tego, jak odpowiednie użycie masek oraz układ miejsc w samolotach mogą istotnie zmniejszyć ryzyko rozprzestrzeniania się COVID-19 podczas lotów. Wyniki te mogą być kluczowe dla opracowania bezpieczniejszych protokołów podróży lotniczej w przyszłych pandemiach.
Tło badań
SARS-CoV-2, wirus odpowiedzialny za COVID-19, rozprzestrzenia się na pokładach samolotów głównie poprzez krople śliny, aerozole i kontakt z zainfekowanymi powierzchniami. W trakcie podróży lotniczych pasażerowie mają bliski kontakt, na przykład podczas wchodzenia i wychodzenia z samolotu, co dodatkowo zwiększa ryzyko transmisji wirusa. W reakcji na pandemię COVID-19 linie lotnicze wprowadziły różnorodne środki bezpieczeństwa, takie jak noszenie masek, ograniczenia w serwisie pokładowym, dystansowanie fizyczne oraz instalowanie nowoczesnych filtrów powietrza HEPA. Chociaż wcześniejsze badania dotyczące podobnych chorób układu oddechowego, takich jak SARS-CoV-1 czy grypa, przyniosły pewne wskazówki, to jednak nowe dane epidemiologiczne są kluczowe w zrozumieniu, jak SARS-CoV-2 przenosi się na pokładach samolotów.
Cel badania
Naukowcy przeanalizowali dane z raportów śledzących kontakty oraz różne czynniki wpływające na rozprzestrzenianie się wirusa podczas lotów. Celem było zidentyfikowanie, jakie elementy, takie jak bliskość miejsc siedzących czy noszenie masek, mają największy wpływ na transmisję wirusa. Badacze wykorzystali narzędzie oceny jakości danych, klasyfikujące badania od niskiej do wysokiej jakości, co pozwoliło na transparentną i rzetelną ocenę dostępnych dowodów. Wyniki tych analiz mogą stać się podstawą do opracowania strategii zdrowia publicznego, które pomogą w lepszym przygotowaniu się na przyszłe pandemie.
Przebieg badania
Przegląd obejmował publikacje z okresu od 2020 do końca 2023 roku, które spełniały określone kryteria uwzględniające pasażerów i załogę samolotów. Analiza obejmowała nie tylko okres samego lotu, ale także czas przed i po locie, jak również czas spędzony na lotnisku. To pozwoliło na kompleksowe zrozumienie transmisji wirusa związanej z podróżą lotniczą. Badano także współczynniki transmisji wtórnej (tzw. secondary attack rates), czyli prawdopodobieństwo zakażenia osób z najbliższego otoczenia chorego.
Informacje zebrane ze studiów obejmowały projekt badania, typ lotu (międzynarodowy lub krajowy), charakterystykę lotu oraz liczbę przypadków zakażeń. Dodatkowo analizowano interwencje niefarmakologiczne, takie jak noszenie masek, zarówno przed, w trakcie, jak i po locie. Dzięki systematycznemu podejściu badacze byli w stanie wyciągnąć bardziej wiarygodne wnioski z różnorodnych danych.
Wyniki badania
Jednym z kluczowych wniosków jest to, że transmisja SARS-CoV-2 podczas lotów była sporadyczna, a współczynniki transmisji wtórnej wahały się od 0% do 10%. Noszenie masek na pokładzie samolotów działało skutecznie w obniżeniu współczynników zakażeń. Pasażerowie i załoga, którzy przestrzegali zasad noszenia masek, mieli znacznie mniejsze ryzyko zakażenia, niż osoby, które tego nie robiły. Krótkie okresy zdejmowania masek, na przykład podczas posiłków, znacząco podwyższały ryzyko zakażenia – niektóre badania wskazywały nawet na wzrost ryzyka o 59%.
Kolejnym ważnym czynnikiem była bliskość do osoby zakażonej. Osoby siedzące w odległości dwóch rzędów od chorego miały wyraźnie wyższe ryzyko zakażenia. Jednak niektóre badania wykazały przypadki, gdzie osoby siedzące dalej również zostały zarażone, co sugeruje, że wentylacja na pokładzie oraz ruch pasażerów mogą mieć wpływ na transmisję wirusa.
Chociaż badanie nie koncentrowało się na filtrach HEPA, wyniki sugerują, że te filtry znacząco redukują ryzyko transmisji wirusa w powietrzu, ograniczając jego rozprzestrzenianie się do bliskich kontaktów. Długość lotu nie miała jednoznacznego wpływu na ryzyko zakażenia – zarówno krótkie, jak i długie loty mogły mieć przypadki transmisji wirusa.
Warto również zauważyć, że większość przypadków zakażeń podczas lotów dotyczyła wariantu Kappa, co raczej wynikało z dominacji tego szczepu w danym okresie, niż z jego większej zakaźności. Istniały również przypadki zakażeń mimo stosowania masek i negatywnych wyników testów PCR, co pokazuje, że nawet przy zachowaniu ostrożności, ryzyko zakażenia nie jest całkowicie wyeliminowane.
Wnioski
Badanie wykazało, że choć rozprzestrzenianie się COVID-19 na pokładach samolotów było rzadkie, to jednak dwa główne czynniki sprzyjające transmisji to bliskość do osoby zakażonej oraz brak konsekwentnego noszenia masek. Naukowcy podkreślają, że konieczna jest standaryzacja raportowania w przyszłych badaniach, co pozwoli na lepszą informację dla strategii zdrowia publicznego. Te szczegółowe analizy dostarczają ważnych wskazówek, które mogą pomóc w opracowaniu bardziej skutecznych wytycznych dotyczących podróży lotniczych w przyszłych pandemiach.
