Dlaczego mikrobiom jest tak ważny?
Nasze jelita zamieszkuje niezwykle złożony mikrobiom, który stanowi kluczowy element zdrowia i rozwoju człowieka. Jego funkcjonowanie jest wynikiem milionów lat ewolucji, ale gwałtowne zmiany w stylu życia wynikające z industrializacji odbiły się na jego kondycji. Uproszczenie diety, bogatej w przetworzone produkty, prowadzi do niedoborów składników odżywczych dla mikroflory jelitowej, co może utrudnić przekazywanie symbiotycznych mikroorganizmów z pokolenia na pokolenie.
Choć przemysłowe podejście do żywności i medycyny przyczyniło się do wzrostu oczekiwanej długości życia dzięki poprawie bezpieczeństwa żywnościowego i ograniczeniu chorób zakaźnych, wiąże się również z rosnącą liczbą przypadków chorób niezakaźnych (NCD), takich jak cukrzyca czy choroby serca. Zgodnie z hipotezami naukowców, ten wzrost chorób może wynikać z zakłócenia symbiozy między gospodarzem a jego mikrobiomem.
Przemysłowa dieta i jej wpływ na zdrowie
Proces industrializacji prowadzi do zmniejszenia różnorodności mikrobiomu jelitowego, mniej efektywnej fermentacji błonnika i wzrostu liczby bakterii prozapalnych. Zanikają także mikroorganizmy degradowujące błonnik i modulujące układ odpornościowy. W eksperymentach na myszach udowodniono, że diety zachodnie, bogate w przetworzone produkty, powodują wyginięcie pożytecznych mikroorganizmów, co skłania naukowców do poszukiwania sposobów na przywrócenie równowagi mikrobioty jelitowej.
Badanie i jego kluczowe odkrycia
W opublikowanej niedawno pracy naukowej badacze przeprowadzili eksperyment mający na celu przywrócenie mikrobiomu w grupie zdrowych Kanadyjczyków. Badanie opierało się na zastosowaniu diety inspirowanej tradycyjnymi menu z obszarów nieuprzemysłowionych, takich jak Papua Nowa Gwinea. Uczestnikom serwowano ryż, kapustę, ogórki oraz produkty bogate w prebiotyki, takie jak stachioza i rafinoza.
W testach zastosowano także probiotyczny mikroorganizm Limosilactobacillus reuteri, który rzadko spotyka się w mikrobiomach osób z rozwiniętych społeczeństw. Uczestnicy eksperymentu przez trzy tygodnie spożywali diety naprzemiennie: tradycyjną (restore diet) i swoją zwykłą. Po każdej fazie badania wprowadzano okres „washout”, czyli czas, w którym uczestnicy powracali do codziennych nawyków żywieniowych, aby ocenić odwracalność efektów diety.
Efekty diety nieprzemysłowej
Wprowadzenie diety przywracającej mikrobiom znacząco podwoiło spożycie błonnika i jednocześnie zmniejszyło ilość tłuszczów nasyconych, bez istotnego wzrostu w ilości spożywanych kalorii. U uczestników zauważono większą liczbę wypróżnień, miększe stolce oraz sporadyczne symptomy, takie jak wzdęcia czy napięcie brzucha. Bakterie L. reuteri były obecne w próbkach kału uczestników przez okres od dwóch do siedemnastu dni po ich podaniu.
Co ciekawe, dieta nieprzemysłowa spowodowała chwilowe zmniejszenie różnorodności mikrobiomu jelitowego oraz zmiany w jego społeczności – zmiany te jednak były odwracalne i wracały do poziomu wyjściowego po zakończeniu diety. Zauważono także korzystny wpływ na metabolizm uczestników: zwiększony poziom krótkołańcuchowych kwasów tłuszczowych oraz zmniejszoną ilość związków prozapalnych.
Korzyści dla zdrowia kardiometabolicznego
Przeprowadzone analizy wykazały, że dieta poprawiała markery ryzyka chorób niezakaźnych. Obserwowano obniżenie poziomu cholesterolu LDL, białka C-reaktywnego (CRP) oraz glukozy we krwi na czczo. Dodatkowo, zwiększyła się wrażliwość na insulinę, co może być czynnikiem istotnym w prewencji cukrzycy typu 2. W wielu przypadkach poprawie uległa również waga uczestników.
Wnioski i znaczenie badania
Badania te podkreślają, jak duże znaczenie ma dieta w modulacji mikrobiomu jelitowego i zapobieganiu chorobom. Chociaż efekty diety przywracającej mikrobiom okazały się być odwracalne, jej wpływ na markery zdrowia metabolicznego oraz mikroorganizmy odpowiedzialne za patologie kardiometaboliczne jest niezaprzeczalny. Wyniki sugerują, że wprowadzenie elementów diety nieprzemysłowej do codziennych posiłków może wspierać zdrowie jelit i zmniejszyć ryzyko chorób przewlekłych.
