Rzadki przypadek ptasiej grypy u dziecka ujawnia lukę w globalnym monitoringu wirusów oraz zmianę struktur genetycznych wirusów w Azji Południowej
Niedawno australijscy naukowcy zidentyfikowali niezwykle złożony i wysoce patogenny szczep ptasiej grypy A(H5N1) clade 2.3.2.1a u dziecka, które powróciło z podróży do Indii. Odkrycie to budzi obawy dotyczące globalnej cyrkulacji wirusów oraz ich wpływu na lokalne epidemie, jednocześnie wskazując na poważne luki w obserwacji i monitoringu w krajach Azji Południowej.
Tło naukowe
Stwierdzony u dziecka wirus należy do rzadszej odmiany reassortantów, zawierających segmenty genetyczne z różnych kladów, takich jak 2.3.2.1a i 2.3.4.4b, a także wirusy niskiej patogenności, które od 2020 roku krążą w populacjach dzikiego ptactwa. Klasa HPAI (wysoce patogennych wirusów ptasiej grypy) A(H5N1) clade 2.3.4.4b, wywodząca się z wirusów goose/Guangdong lineage, stała się dominująca w skali globalnej, powodując infekcje zarówno wśród ptaków dzikich, jak i hodowlanych, a także sporadyczne przypadki u ssaków.
Choć wirusy te dominują na świecie, w Azji nadal krąży różnorodność różnych kladów H5N1. Od 2005 roku ponad 900 przypadków zoonotycznych (przenoszonych ze zwierząt na ludzi) zostało oficjalnie zarejestrowanych. Większość infekcji u ludzi jest wynikiem bezpośredniego kontaktu z zarażonym drobiem, choć nie stwierdzono jeszcze przypadków skutecznego przenoszenia wirusa z człowieka na człowieka.
Szczegóły przypadku
Opisany przypadek dotyczy 2,5-letniej dziewczynki, która wróciła do Australii po odwiedzinach w Kalkucie, w Indiach, w lutym 2024 roku. W trakcie podróży dziecko zachorowało i zostało hospitalizowane po powrocie do kraju. Stan zdrowia dziewczynki pogorszył się do tego stopnia, że wymagała intensywnej opieki medycznej na oddziale intensywnej terapii, włącznie z wentylacją mechaniczną płuc.
Dziewczynka została poddana pięciodniowej terapii oseltamiwirem, rozpoczynając leczenie trzeciego dnia pobytu w szpitalu. Ostatecznie stan zdrowia uległ całkowitej poprawie, a dziecko zostało wypisane do domu po 2,5 tygodniach hospitalizacji. Badania próbek układu oddechowego ujawniły obecność wirusa H5N1, który został oznaczony jako A/Victoria/149/2024.
Charakterystyka wirusa
Analiza filogenetyczna wykazała, że za chorobę odpowiadał reassortantowy wirus, składający się z segmentów genetycznych charakterystycznych dla kladów 2.3.2.1a i 2.3.4.4b, a także dla wirusów o niskiej patogenności, krążących w populacji dzikiego ptactwa od 2020 roku. Segmenty odpowiedzialne za regulację replikacji wirusa wykazywały wyraźne podobieństwo do globalnie dominujących wirusów H5N1 z kladu 2.3.4.4b.
Dodatkowo segmenty odpowiedzialne za replikację RNA wirusa wskazywały na pochodzenie od wirusów o niskiej patogenności, krążących wśród dzikich ptaków i drobiu w Azji. Odkrycie to podkreśla znaczenie globalnej migracji ptaków w kształtowaniu struktury genetycznej lokalnych wirusów H5N1.
Adaptacja do ssaków
Badania wykazały, że wirus zachował zdolność do preferencyjnego wiązania się z receptorami odpowiedzialnymi za infekcję drobiu, nie wykazując predyspozycji do łatwego wiązania z receptorami obecnymi w organizmach ssaków. Segmenty wirusowe nie zawierały markerów odpowiedzialnych za zwiększoną wirulencję lub przystosowanie do ssaków. Wirus pozostał wrażliwy na szeroko stosowane leki, takie jak oseltamiwir oraz baloksawir marboksyl.
Znaczenie badania
Przedstawiony przypadek stanowi dowód na to, jak wirusy H5N1, przenoszone globalnie przez dzikie ptactwo, przekształcają genetycznie inne lokalne klady wirusów w populacjach drobiu. Niskie tempo zgłaszania i brak odpowiednich danych z Indii są jednym z kluczowych problemów, na które zwracają uwagę naukowcy. Od 2020 roku Indie zgłosiły jedynie dwa istotne sekwencje genetyczne wirusa H5N1, podczas gdy sąsiedni Bangladesz zarejestrował aż 314, co pokazuje różnicę w zaangażowaniu w monitorowanie i analizowanie obecności wirusa.
Dane genetyczne wirusa znalezionego w Australii są analogiczne do wirusa, który spowodował śmierć pacjenta w New Delhi w 2021 roku. W tym przypadku zakażenie wynikało z kontaktu z drobiem, jednak w przypadku australijskiego dziecka nie odnotowano takiego kontaktu. Fakt ten sprawia, że trudniej jest określić dokładny sposób i drogę transmisji, co wskazuje na kluczowe znaczenie zwiększenia możliwości monitorowania i analizy wirusów w regionach takich jak Indie.
Przypadek ten uwypukla konieczność globalnego monitoringu oraz skutecznego wykrywania wirusów H5N1 u podróżnych wracających z krajów, w których te wirusy są powszechnie obecne w środowisku. Monitorowanie i sekwencjonowanie genetyczne wirusów ma kluczowe znaczenie dla skutecznego ograniczenia poważnych lub nawet śmiertelnych infekcji oraz natychmiastowego wdrażania skutecznych metod leczenia.
