Wciąż odkrywamy tajemnice Księżyca
Księżyc, najbliższe sąsiednie ciało niebieskie Ziemi w Układzie Słonecznym, wciąż pozostaje tajemnicą dla naukowców i badaczy. Mimo że jest on widoczny gołym okiem każdej nocy, ludzie zbadali zaledwie 5% jego powierzchni. Dopiero niedawno, w 2023 roku, na podstawie danych z misji Apollo oraz bardziej szczegółowych badań przeprowadzonych w latach 2011-2012 przez misję GRAIL (Gravity Recovery and Interior Laboratory), naukowcy odkryli, że Księżyc posiada ciekły, zewnętrzny rdzeń otaczający solidny, wewnętrzny rdzeń. To odkrycie rzuca nowe światło na ewolucję tego naturalnego satelity Ziemi i dostarcza kluczowych informacji dla przyszłych misji kosmicznych.
Artemis i przyszłość eksploracji Księżyca
W ramach programu Artemis NASA oraz jej przemysłowi partnerzy przygotowują się do dalszego eksplorowania Księżyca jako kroku w stronę przyszłych, długoterminowych misji na Marsa. Im więcej dowiemy się o naturalnym satelicie Ziemi, liczącym około 4,5 miliarda lat, tym lepiej będziemy w stanie zapewnić bezpieczeństwo naukowcom i astronautom, którzy będą pracować i żyć na jego powierzchni. Kluczowym elementem tego procesu jest lepsze zrozumienie struktury i geologii Księżyca.
Jednym z najbardziej zaawansowanych narzędzi naukowych wspierających te działania jest LISTER (Lunar Instrumentation for Subsurface Thermal Exploration with Rapidity). To urządzenie jest jednym z dziesięciu ładunków NASA, które wkrótce zostaną dostarczone na Księżyc w ramach inicjatywy Commercial Lunar Payload Services (CLPS). LISTER zostanie przetransportowany na powierzchnię Księżyca przez lądownik Blue Ghost 1 firmy Firefly Aerospace.
Misja LISTER: eksploracja wnętrza Księżyca
LISTER, opracowany wspólnie przez Texas Tech University oraz Honeybee Robotics, będzie badał przepływ ciepła wewnątrz Księżyca. Narzędzie wyposażone jest w zaawansowany pneumatyczny wiertnik, który zagłębi się na trzy metry w powierzchnię księżycowego regolitu – warstwy pyłu pokrywającej Księżyc. Co pół metra wiertnik zatrzyma się, aby wprowadzić specjalną sondę termiczną do badanej warstwy. LISTER zmierzy dwa kluczowe aspekty transferu ciepła: gradient termiczny, który wskazuje zmiany temperatury na różnych głębokościach, oraz przewodność cieplną, czyli zdolność materiału na powierzchni Księżyca do przenoszenia ciepła.
Dr Seiichi Nagihara, główny badacz misji i profesor geofizyki w Texas Tech University, wyjaśnia: „Przeprowadzając podobne pomiary w różnych lokalizacjach na powierzchni Księżyca, możemy odtworzyć jego ewolucję termiczną. Pozwoli nam to zrekonstruować procesy geologiczne, które ukształtowały Księżyc od czasów, kiedy był kulą płynnej skały, która stopniowo schładzała się, uwalniając swoje ciepło do przestrzeni kosmicznej”.
Rozwój technologii wiertniczych a przyszłość misji kosmicznych
LISTER ma na celu nie tylko zbadanie termicznej historii Księżyca, ale również demonstrację skuteczności zaawansowanego systemu wiertniczego. Jeśli jego działanie okaże się efektywne, technologia ta może zostać wykorzystana w przyszłych misjach eksploracyjnych na Księżyc, Marsa i inne ciała niebieskie. Uzyskane dane będą kluczowe dla zrozumienia geologii Księżyca, co w znacznym stopniu przyczyni się do stworzenia długoterminowej obecności człowieka na Księżycu w ramach programu Artemis.
Komercyjna współpraca dla rozwoju eksploracji kosmosu
Jednym z filarów programu Artemis jest model CLPS, zakładający współpracę NASA z firmami komercyjnymi. NASA inwestuje w rozwój usług transportu na Księżyc, wspierając jednocześnie rozwój prywatnego sektora kosmicznego. W przyszłości agencja planuje być jednym z wielu klientów korzystających z takich usług transportowych. Za zarządzanie opracowywaniem siedmiu spośród dziesięciu ładunków CLPS na pokładzie lądownika Blue Ghost odpowiada NASA’s Marshall Space Flight Center w Huntsville, Alabama.
Realizowany obecnie plan eksploracji Księżyca otwiera drzwi do nowych odkryć i możliwości. Misje takie jak LISTER będą miały ogromny wpływ na nasze zrozumienie kosmosu i zdolność do jego eksploracji. Już wkrótce możemy spodziewać się kolejnych ekscytujących wiadomości o tym, co kryje się we wnętrzu naszego najbliższego kosmicznego sąsiada.
